ETS rozpoznawał sprawę ze skargi Komisji Europejskiej, która uznała, że hiszpańskie obostrzenia dotyczące otwierania dużych placówek handlowych, godzą w swobodę przedsiębiorczości. Trybunał potwierdził stanowisko Komisji Europejskiej.



Komisja Europejska wniosła przeciwko Hiszpanii skargę zmierzającą do stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Komisja uznała, że swoboda przedsiębiorczości sprzeciwia się uregulowaniu, które ustala warunki otwierania dużych placówek handlowych na obszarze Wspólnoty Autonomicznej Katalonii.

System pozwoleń dla dużych placówek handlowych

Każde otwarcie dużej placówki handlowej na terytorium Wspólnoty Autonomicznej Katalonii, podlega systemowi wcześniejszego pozwolenia, na podstawie którego obszary lokalizacji dostępne dla nowych placówek, a także ich powierzchnia sprzedaży są ograniczone. Pozwolenie na nowe placówki jest wydawane wyłącznie wówczas, gdy zostanie wykazane, iż ich otwarcie nie będzie miało wpływu na istniejący drobny handel.

W ocenie Trybunału, uregulowanie hiszpańskie dotyczące otwierania placówek handlowych na terytorium Wspólnoty Autonomicznej Katalonii, ujęte jako całość, stanowi ograniczenie swobody przedsiębiorczości. Skutkuje ono bowiem w ten sposób, iż wykonywanie przez podmioty gospodarcze innych państw członkowskich ich działalności na terytorium Wspólnoty Autonomicznej Katalonii jest utrudnione, lub mniej atrakcyjne. Uregulowanie wpływa na podjecie przez nich i prowadzenie działalności na rynku hiszpańskim.

Względy gospodarcze nie są nadrzędnymi względami interesu ogólnego

Trybunał przypomniał, że ograniczenia swobody przedsiębiorczości, takie jak w wzmiankowanych okolicznościach, mogą być uzasadnione nadrzędnymi względami interesu ogólnego, pod warunkiem, że są one właściwe dla zagwarantowania realizacji zamierzonego celu i nie wykraczają poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia tego celu. Tego typu nadrzędne względy to m.in. ochrona środowiska, zagospodarowanie przestrzenne, a także ochrona konsumentów. Jednak cele o charakterze czysto gospodarczym, nie mogą stanowić nadrzędnego względu interesu ogólnego.

Przepisy katalońskie uchybiają zobowiązaniom europejskim

Trybunał orzekł, że Hiszpania uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy zasady swobody przedsiębiorczości, poprzez przyjęcie i utrzymanie w mocy przepisów katalońskich, które zakazują otwierania dużych placówek handlowych poza skonsolidowanymi obszarami miejskimi niektórych gmin, ograniczają otwieranie nowych hipermarketów do okręgów, w których istniejąca oferta handlowa nie została uznana za nadmierną oraz wymagają aby nowe hipermarkety nie absorbowały więcej niż 9 % wydatków na towary użytku codziennego i 7% wydatków na inne towary.



Trybunał stwierdził, że Hiszpania nie przedstawiła wystarczających dowodów mogących wyjaśnić powody dla których sporne ograniczenia miałyby być wystarczające dla osiągnięcia zamierzonych celów. Z uwagi na brak wyjaśnienia i znaczny wpływ odnośnych ograniczeń na możliwości otworzenia dużych placówek handlowych na obszarze Wspólnoty Autonomicznej Katalonii, Trybunał orzekł, że szczególne ograniczenia dotyczące lokalizacji i rozmiaru dużych placówek nie są uzasadnione.

Uzyskiwanie pozwoleń

W kwestii warunków uzyskania pozwolenia koniecznego dla otwarcia dużej placówki handlowej, uregulowanie krajowe przewiduje obowiązek uwzględnienia przez organy publiczne istnienia placówek handlowych na danych obszarze oraz skutków powstania nowej placówki dla struktury handlowej tego obszaru. Uregulowanie katalońskie zobowiązuje organy publiczne do sporządzenia w trakcie postępowania w sprawie wydania pozwolenia sprawozdania w sprawie udziału wnioskującego o pozwolenie w odnośnym rynku.

Poprzez obydwa wymogi, wydanie pozwolenia uzależnione jest od przestrzegania określonych progów udziału w rynku i wpływu na istniejący handel detaliczny, po przekroczeniu, których niemożliwe jest otwarcie dużej placówki handlowej. Względy te mają charakter czysto gospodarczy, więc Trybunał podkreślił, że nie mogą one stanowić nadrzędnego względu interesu ogólnego, a tym samym uzasadniać ograniczenia swobody przedsiębiorczości.

Jeżeli chodzi o warunki uzyskania pozwolenia koniecznego dla otwarcia dużej placówki handlowej, Trybunał stwierdził, iż swoboda przedsiębiorczości stoi na przeszkodzie obowiązywania przepisów krajowych i katalońskich wymagających przestrzegania progów dotyczących udziału wnioskującego o pozwolenie przedsiębiorstwa w odnośnym rynku i wpływu nowej placówki na istniejący handel detaliczny.

Komisje ds. placówek handlowych

W trakcie postępowania w sprawie wydania pozwolenia koniecznego dla otwarcia dużych placówek handlowych uregulowanie wymaga konsultacji z komisją ds. placówek handlowych, do której należy sporządzenie sprawozdania uwzględniającego w szczególności zagospodarowanie przestrzenne i ochronę środowiska.

Trybunał stwierdził, że zasada swobody przedsiębiorczości stoi na przeszkodzie obowiązywaniu przepisu katalońskiego, który reguluje skład komisji ds. placówek handlowych, w zakresie, w jakim przepis ten zapewnia reprezentację interesów istniejącego handlu detalicznego, lecz nie przewiduje reprezentacji stowarzyszeń działających w dziedzinie ochrony środowiska.

Hiszpania musi jak najszybciej zastosować się do wyroku, jeżeli bowiem Komisja Europejska uzna, że państwo członkowskie tego nie zrobiło, może wnieść nową skargę i domagać się nałożenia sankcji finansowych.



Podsumowując, państwo członkowskie nie może uzależniać otwierania dużych placówek handlowych od takich względów gospodarczych jak wpływ tych placówek na istniejący handel detaliczny lub wysokość udziału przedsiębiorstwa w rynku. Względy takowe nie są w stanie uzasadnić ograniczenia swobody przedsiębiorczości.

Roma Opoka

Zobacz także:

ETS: Rodzice małoletnich obywateli UE mają prawo do pobytu i pracy

Wyrok ETS w sprawie reklamy porównawczej