Europejski Trybunał Praw Człowieka ogłosił wyrok w sprawie Dzieciak przeciwko Polsce (skarga nr 77766/01). Jest to pierwszy wyrok, w którym Trybunał stwierdził naruszenie przez Polskę prawa do życia (art. 2 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka).
Zbigniew Dzieciak przebywał w areszcie śledczym przez ponad 4 lata (w latach 1997-2001). Cierpiał na poważne dolegliwości kardiologiczne. Mimo wielokrotnych próśb oraz interwencji (również Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka) nie miał zapewnionej właściwej opieki medycznej, adekwatnej do jego stanu zdrowia, co w konsekwencji doprowadziło do jego śmierci.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka reprezentowała żonę skarżącego w postępowaniu przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, jej pełnomocnikiem był prof. Andrzej Rzepliński. W skardze do Trybunału w Strasburgu Fundacja podniosła, że w sprawie doszło do naruszenia na naruszenie przez Polskę:
art. 2 i 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, ponieważ opieka medyczna osoby pozbawionej wolności w pełni zależnej służb państwa była zdecydowanie nieadekwatna do potrzeby ratowania zdrowia, a w konsekwencji do potrzeby ratowania życia Skarżącego. Zaniechania lekarzy i władz jednostki penitencjarnej oraz Sądu wobec Skarżącego stanowiły naruszenie art. 3 EKPC (zakaz nieludzkiego traktowania), a w konsekwencji zaniechań podjęcia procedur ratujących jego życie, stanowiły pogwałcenie art. 2.1 EKPC (prawo do życia).
art. 5.1 EKPC, ponieważ Sąd stosujący tymczasowe aresztowanie przez ponad 4 lata nie brał pod uwagę okoliczności, które wymagają odstąpienia od stosowania aresztu, gdy istnieje niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia oskarżonego (art. 259 § 1 pkt 1 Kpk). Stosowanie tymczasowego aresztowania przez tak długi czas i przy istnieniu niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia Skarżącego nie było konieczne i stanowiło naruszenie art. 5.1 EKPC.
art. 6 EKPC, ponieważ pogarszający się stan zdrowia Skarżącego, mimo tego, że nie wzbudzał niemal do ostatniej chwili należnego zainteresowania Sądu, spowodował że jego udział w rozprawach sądowych nie był pełny i wykluczał rozumienie tego, co dzieje się na sali sądowej, nie był on też zdolny do stawania przed sądem na rozprawach. Zostało w ten sposób pogwałcone prawo Skarżącego do sprawiedliwego procesu (art. 6.1 EKPC) oraz jego prawo do bronienia się osobiście (art. 6.3.c EKPC).
W konsekwencji Trybunał orzekł, że zostało naruszone prawo do życia poprzez zaniedbania prowadzące do utraty życia przez skarżącego (jednogłośnie) oraz poprzez brak przeprowadzenia skutecznego postępowania wyjaśniającego w związku ze śmiercią skarżącego (stosunkiem głosów pięć do dwóch, przy zdaniu odrębnym sędziego L. Garlickiego oraz sędziego D. Thór Björgvinssona).
Trybunał orzekł, że nie ma potrzeby stwierdzania naruszeń pozostałych artykułów powołanych w skardze, ponieważ zawarte w nich prawa składają się na prawo do życia. Skoro bowiem doszło do naruszenia prawa do życia, doszło także do naruszenia tamtych praw. Jedynie w odniesieniu do art. 6 Konwencji, Trybunał uznał, że skarga została w tym zakresie wniesiona po upływie terminu 6 miesięcy i w tym zakresie jest niedopuszczalna.
Trybunał zasądził na rzecz żony skarżącego 20.000 euro tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
HFPC/AS
Zobacz także: