Brak dbałości przy redagowaniu pytań egzaminacyjnych oraz niestosowanie się do określonego przez ustawodawcę zakresu przedmiotowego zagadnień egzaminacyjnych to argumenty, które mogą przekonać sądy do podważenia negatywnego wyniku egzaminu na ubiegłoroczną aplikację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w dniu 8 września 2009 roku rozpoznawał dwie sprawy związane z ustaleniem wyniku egzaminu konkursowego na aplikację radcowską i adwokacką.

Im więcej zarzutów, tym lepiej

W pierwszej z nich, kandydatce zabrakło jednego punktu do uzyskania pozytywnego wyniku, wobec czego Komisja egzaminacyjna do spraw aplikacji przy Ministrze Sprawiedliwości podjęła uchwałę ustalającą negatywny wynik egzaminu konkursowego. Kandydatka odwołała się do Ministra Sprawiedliwości, obszernie uzasadniając swoje stanowisko.

Zarzuciła m.in. naruszenie art. 331 ust.3 Ustawy o radcach prawnych – określającego zakres przedmiotowy egzaminu na aplikację radcowską – podnosząc, że wybrane pytania wykraczały poza zagadnienia podane we wskazanym przepisie oraz, że w co najmniej dwóch pytaniach testu odpowiedzi były niejednoznaczne.

Wskazała również naruszenie przepisów art. 6 kpa w związku z art. 339 Ustawy o radcach prawnych poprzez przekroczenie granic uznania i podjęcie swobodnej decyzji przez komisję. Odwołanie zostało rozpatrzone przez MS, który 15 stycznia 2009r. (1 stycznia rozpoczęły się zajęcia na aplikacji) wydał decyzję utrzymującą w mocy uchwałę Komisji egzaminacyjnej, wobec czego skarżąca wystąpiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego o uchylenie tejże decyzji w całości. Argumentacja skarżącej była podobna, jak we wcześniejszym odwołaniu, ale na rozprawie poprzedzającej ogłoszenie wyroku, skarżąca rozszerzyła skargę poprzez zakwestionowanie dwóch kolejnych pytań testu – w sumie poddała w wątpliwość 12 pytań (35, 91, 95, 98, 99, 100, 102, 114, 206, 214, 218, 234). Z dotychczasowego orzecznictwa WSA wynika, że sąd ten uwzględnia skargi, w których skarżący powołują się na wadliwość pytań nr 98 i 139.

MS uznał swój błąd

W kolejnej sprawie o ustalenie wyniku egzaminu konkursowego na aplikację, tym razem adwokacką, kandydat potrzebował 4 punktów, aby uzyskać pozytywny wynik z egzaminu. W skardze na decyzję MS utrzymującą w mocy uchwałę Komisji egzaminacyjnej ustalającej negatywny wynik egzaminu, skarżący zarzucił nieprawidłowość sformułowań użytych w kilku wymienionych przez niego pytaniach oraz wykroczenie poza ustawowo określony zakres przedmiotowy egzaminu poprzez umieszczenie pytań wymagających dokładnej znajomości prawa podatkowego. Zakwestionowane pytania to: 73, 75, 109, 186, 193, 202, 204.

Minister Sprawiedliwości żądał oddalenia skargi w całości, uwzględnił jednak dotychczasowe orzecznictwo WSA, w którym Sąd przychylił się do skarg zarzucających wadliwość pytań nr 75, 82, 186, 204.

Wskazówki dla skarżących

Z orzecznictwa WSA, odnoszącego się do ubiegłorocznego egzaminu na aplikację – zarówno adwokacką, jak i radcowską można wysnuć kilka wniosków, stanowiących swoiste dyrektywy orzekania sądów w powołanej kwestii. Przede wszystkim aktualna jest teza wyroku NSA z dnia 7 lutego 2008 r. II GSK 355/07, w którym NSA wyraźnie wskazał na obowiązek zachowania jak najdalej idącej dbałości przy redagowaniu pytań egzaminacyjnych na aplikacje, w celu eliminowania możliwości udzielenia więcej niż jednej odpowiedzi jako prawidłowej. Relacja pomiędzy odpowiedzią, a pytaniem musi być zawsze sprawdzalna na podstawie jednoznacznych kryteriów wynikających ze stanu prawnego, do którego nawiązuje pytanie. Ponadto, nie ulega wątpliwości, że pytanie egzaminacyjne powinno być zredagowane dostatecznie precyzyjnie, aby uniknąć wątpliwości ze strony osoby egzaminowanej co do zakresu przedmiotowego danego pytania.

Odnosząc się do zakresu przedmiotowego egzaminu, NSA w wyroku z dnia 22 listopada 2007 r. w sprawie II GSK 230/07 stwierdził, że warunkiem właściwego naboru na aplikację jest przeprowadzenie egzaminu konkursowego w oparciu o jasne, jednoznaczne kryteria, także dotyczące zakresu wiedzy podlegającej sprawdzeniu. Zadaniem ustawodawcy jest takie określenie przedmiotu egzaminu, by kandydaci na aplikantów mieli możliwość przygotowania się do niego i nie byli zaskakiwani pytaniami wykraczającymi poza materię określoną w ustawie. Taki jest bowiem sens i cel ustawowego uregulowania zasad rekrutacji na aplikację.

Ogłoszenie wyroków w obydwu sprawach odbędzie się 15. Września 2009 roku.

sygn. VI SA/Wa 483/09

sygn. VI SA/Wa 849/09

Monika Mucha

Zobacz także:

WSA: Nieprecyzyjne pytania w egzaminie na aplikacje w 2008 roku szansą dla zdających

WSA: Błędy w pytaniach z egzaminu na aplikacje nie powodują automatycznie przyznania racji skarżącemu