Rodzaje środków przymusu bezpośredniego, przypadki i sposoby ich użycia przez funkcjonariuszy CBA, ABW, Policji i Straży Granicznej powinny być uregulowane w przepisach rangi ustawowej, a nie w rozporządzeniach, ponieważ dotyczą wartości chronionych konstytucyjnie - sygnalizuje Rzecznik Praw Obywatelskich.

Opinię Rzecznika Praw Obywatelskich podzielił także w swoim orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny. Dlatego RPO poprosiła Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o informacje, jaki jest stan prac legislacyjnych w przedmiotowej sprawie.

W uzasadnieniu RPO zaznacza, iż w swoim orzecznictwie Trybunał wielokrotnie podkreślał, iż umieszczanie materii zastrzeżonej dla regulacji ustawowej w rozporządzeniu zrywa wieź między ustawą i rozporządzeniem, w której rozporządzenie powinno mieć - ze względów gwarancyjnych - tylko ściśle wykonawczy charakter. Zakwestionowane przepisy nie odpowiadają zatem wymogom stawianym prawodawcy przez Konstytucję

Trybunał wskazał ponadto, iż kompetencje do stosowania środków przymusu mogą być uregulowane jedynie w ustawie, ze względu na fakt, iż w wyniku ich stosowania mamy w dużej mierze doczynienia z ograniczeniem wolności osobistej , która zdaniem Trybunału zasługuje na szczególną ochronę konstytucyjną.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich stosowanie środków przymusu bezpośredniego przez stanowi zawsze głęboką ingerencję w sferę praw i wolności obywatelskich, w związku z powyższym możliwość ingerencji państwa w te prawa, niezbędna w demokratycznym państwie prawa, musi być szczegółowo uregulowana w aktach rangi ustawowej, co wynika z treści art. 41 ust.1 i 31 ust.3 Konstytucji RP. Trybunał Konstytucyjny w swoich rozważaniach wskazał również na kwestię niedopuszczalności prawodawczego działania władzy wykonawczej jaką jest niewątpliwie Rada Ministrów.

Jak sygnalizuje RPO w dotychczasowym orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny uznawał także za niekonstytucyjny zbyt niski standard gwarancji poszanowania wolności i prywatności w zbliżonych sprawach. Powtarzalność uchybień i podobieństwo ich niekonstytucyjnych skutków godzących w wolność i prywatność jednostki uzasadnia zatem w ocenie Trybunału potrzebę podjęcie poważnej, systemowej próby polepszenia poziomu legislacji dotyczącej podziału materii między ustawami i rozporządzeniami, regulującymi funkcjonowanie służb „siłowych".

Mając na względzie przytoczone okoliczności oraz w związku z odpowiedzią udzieloną Rzecznikowi Praw Obywatelskich przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w dniu 7 lipca 2010 r. RPO zwraca się o poinformowanie Rzecznika Praw Obywatelskich o dalszym biegu prac legislacyjnych w przedmiotowym zakresie.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 listopada 2010 r. sygn. akt S 5/10

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 marca 2010 r., sygn. akt U 5/07

PS/źródło:RPO

Zobacz także:

TK: Środki przymusu bezpośredniego stosowane przez CBA niekonstytucyjne