W dniu 16 lipca 2009 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka ogłosi wyrok w sprawie dziennikarki mediów publicznych (skarga nr 20436/02).
Sprawa dotyczy zagadnienia czy dziennikarzom publicznych mediów wolno krytykować swojego pracodawcę za sprzeniewierzanie się misji publicznej telewizji lub radiofonii, zwłaszcza w związku z działalnością w związkach zawodowych.
Helena Wojtas-Kaleta była dziennikarką wrocławskiego oddziału TVP SA. Problemy zaczęły się od artykułu zamieszczonego w kwietniu 1999 roku, w którym kompozytorzy i dziennikarze muzyczni, w tym H. Wojtas-Kaleta, krytykowali zdjęcie z anteny publicznej telewizji dwóch programów poświęconych muzyce klasycznej.
Jednocześnie, H. Wojtas-Kaleta podpisała list otwarty środowiska artystycznego i kulturalnego adresowany do Zarządu TVP SA. Podkreślano w nim, że muzyka klasyczna jest filarem narodowej tożsamości i nie godzono się na zastąpienie audycji jej poświęconych „pseudomuzycznym kiczem”. List wyrażał ogólne zaniepokojenie spychaniem na margines przez TVP SA programów kulturalnych i wypieraniem ich przez audycje czysto komercyjne, czemu towarzyszyło także ograniczanie zatrudnienia.
Artykuł oraz list otwarty wywołały szybką reakcję władz publicznej telewizji. Helena Wojtas-Kaleta otrzymała naganę za, jak to określono, naruszenie obowiązku troski o dobre imię pracodawcy. Ukarana dziennikarka odwołała się od decyzji do dyrektora regionalnego oddziału TVP SA we Wrocławiu. Następnie wystąpiła na ścieżkę sądową, jednak sądy obu instancji potwierdziły zasadność sankcji i zgodziły się z zarzutem naruszenia przez dziennikarkę zasady lojalności wobec pracodawcy.
Do Trybunału w Strasburgu sprawa trafiła w październiku 2001 r. pod zarzutem naruszenia przez rozstrzygnięcia władz TVP SA i polskich sądów art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPC) gwarantującego wolność słowa. 1 lutego 2008 r. Helsińska Fundacja Praw Człowieka przedłożyła swoją opinię w sprawie przygotowaną przez zespół prawników Programu Spraw Precedensowych (dr Adam Bodnar, Maciej Bernatt, Dawid Sześciło, Aysel Allahverdiyeva).
W opinii Helsińskiej fundacji Praw Człowieka prawo do krytyki nabiera szczególnego znaczenia w odniesieniu do takich pracodawców jak publiczna telewizja, która obciążona jest ustawowym obowiązkiem wspierania działalności kulturalnej i artystycznej. Nie można mówić o braku lojalności pracownika wobec TVP SA, jeśli występuje on w obronie misji mediów publicznych. Wówczas prawo do krytyki staje się wręcz obowiązkiem pracownika i nie powinno skutkować nałożeniem na niego sankcji dyscyplinarnych.
HFPC/AS
Zobacz także:
Dwa istotne orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka