Artur Syrowy, radca prawny, Kancelaria Ślązak, Zapiór i Wspólnicy.

Czy podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym w Polsce odsetki od pożyczki wypłacone przez polską spółkę podmiotowi zagranicznemu? Na tak postawione pytanie należy co do zasady udzielić odpowiedzi twierdzącej. Spełnienie odpowiednich warunków może jednak nieść ze sobą zmniejszenie tego podatku, albo nawet całkowite jego wyłączenie.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 1 updop stanowi, iż podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2, przychodów z odsetek - ustala się w wysokości 20% przychodów. Tak więc co do zasady, wypłacane za granicę odsetki powinny być opodatkowane w Polsce.

Wskazać należy, że na gruncie europejskim (ale nie tylko) państwa stosują w zakresie podatku od dochodów dwie generalne zasady dotyczące opodatkowania. Pierwszą z nich jest zasada rezydencji, w myśl której opodatkowaniu podlegają wszelkie dochody danego podmiotu, który ma siedzibę na terytorium danego państwa, niezależnie od miejsca (źródła) ich powstania. Drugą zasadą jest zasada źródła, zgodnie z którą dochody uzyskane w danym państwie podlegają opodatkowaniu w tym państwie, niezależnie od lokalizacji siedziby danego podmiotu.

Konsekwencją jednoczesnego stosowania zasady rezydencji oraz zasady źródła jest to, że dochody uzyskiwane przez podatników w państwach innych niż państwo ich siedziby są co do zasady opodatkowane dwa razy – raz w państwie ich siedziby (ze względu na objęcie nieograniczonym obowiązkiem podatkowym w tym państwie), drugi zaś raz – w państwie, gdzie dochody te są uzyskiwane (ze względu na objęcie ograniczonym obowiązkiem w tym państwie). W celu uniknięcia podwójnego opodatkowania tych samych dochodów państwa zawierają ze sobą umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Tak więc, przykładowo, dla podmiotu mającego siedzibę w Niemczech, odsetki uzyskiwane od polskiej spółki stanowić będą dla niego przychód, który będzie opodatkowany w Niemczech. Tam bowiem w myśl zasady rezydencji, objęty jest nieograniczonym obowiązkiem podatkowym. Jednocześnie polski ustawodawca powołując się na zasadę źródła również przewiduje opodatkowanie odsetek uzyskiwanych w Polsce. Tym samym w przypadku dochodów z odsetek pojawia się problem podwójnego opodatkowania. Konieczne jest zatem sięgnięcie do zapisów odpowiednich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Przepis art. 11 ust. 2 umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec z dnia 14 maja 2003r. pozwala na opodatkowanie u źródła (na terytorium Polski) przychodu uzyskiwanego z tytułu wypłacanych odsetek w wysokości 5%. Należy przy tym stosować odpowiednie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przede wszystkim dotyczące posiadania certyfikatu rezydencji, aby spełnić warunki pozwalające na zastosowanie niższej, niż wskazana w ustawie stawki (tj. 5% zamiast 20%). Tak więc certyfikat rezydencji potrzebny jest dla zastosowania stawki podatku niższej od tej, o której mowa w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W tym miejscu podkreślić również należy, że właściwe opodatkowanie odsetek wypłacanych podmiotom zagranicznym wymaga uwzględnienia całokształtu regulacji ustawy i konkretnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przykładowo zasady opodatkowania wyglądają inaczej w przypadku, gdy podmiot otrzymujący odsetki prowadzi działalność gospodarczą poprzez zakład położony w Polsce, bądź wykonuje wolny zawód w oparciu o stałą placówkę.