Marta Milej-Krzyształowska Kancelaria Włodzimierz Głowacki i Wspólnicy sp. k.

Dość powszechną sytuacją na rynku jest konieczność opracowania indywidualnego systemu pracy w przedsiębiorstwie. Wynika to zazwyczaj ze specyfiki jego działalności. Przykładem mogą być chociażby osoby wykonujące pracę pilotów, maszynistów itp. Wprowadzenie jednak innego systemu pracy, niż standardowy, tzn. taki, w którym że pracownicy świadczą pracę przez pięć dni w tygodniu, w wymiarze nieprzekraczającym ośmiu godzin na dobę, w 40 godzinnym tygodniu pracy, wymaga dodatkowych ustaleń.

Powinno więc odbyć się to na podstawie wprowadzenia systemu skróconego tygodnia pracy. W tej sytuacji w regulaminie nie wprowadza się zmian, bowiem system ten, w przeciwieństwie do innych systemów, wprowadza się w umowie o pracę zawartej z pracownikiem, a nie w regulaminie pracy.

Czas pracy to czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Natomiast wymiar czasu pracy to określenie ilości godzin w ciągu doby oraz w ciągu tygodnia, w których pracownik pozostaje w gotowości do podjęcia pracy.

Zobacz:Uproszczone procedury wydawania świadectw pracy już obowiązują

Podstawowy wymiar czasu pracy został określony w art. 129 KP. Stanowi on, że czas pracy pracownika nie może, co do zasady, przekraczać ośmiu godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, nieprzekraczającym czterech miesięcy. Zdarza się jednak, że pracownik ze względu na potrzeby zarówno pracodawcy, jak i własne, świadczy pracę w sposób nieregularny, odbiegający od założeń podstawowego wymiaru czasu pracy. Umożliwiają to przepisy wprowadzające różne systemy czasu pracy, a także możliwość ustalenia indywidualnego rozkładu (harmonogramu) czasu pracy.

Zasadniczo zarówno rozkład, jak i system czasu pracy obowiązujący wszystkich pracowników u danego pracodawcy ustala się w układzie zbiorowym pracy, regulaminie lub obwieszczeniu. Nie dotyczy to jednak systemów wprowadzanych na wniosek pracownika, m. in. systemu skróconego tygodnia pracy.

Zobacz: Odchodząc z pracy pamiętaj, że powinieneś otrzymać świadectwo pracy

Indywidualny rozkład czasu pracy, zgodnie z art. 142 KP, może zostać wprowadzony w ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty. Nie jest zatem odrębnym systemem. Pozwala on na wprowadzenie zmian w rozkładzie czasu pracy, które jednak nie mogą naruszać podstawowych zasad wynikających z obowiązującego systemu czasu pracy. Przykładowo pracodawca może ustalić późniejsze lub wcześniejsze godziny rozpoczynania pracy przez danego pracownika czy zmienić wymiar godzin pracy w poszczególnych dniach tygodnia. Indywidualny rozkład czasu pracy jest wprowadzany na mocy porozumienia między stronami stosunku pracy.

Zobacz: System równoważnego czasu pracy

System skróconego tygodnia pracy jest odrębnym od podstawowego systemem czasu pracy, który wprowadzany jest na wniosek pracownika w umowie o pracę. Wprowadzenie tego systemu pozwala na odrębne ukształtowanie czasu pracy, obowiązujące nie wszystkich pracowników, ale wyłącznie wnioskodawcę. Zgodnie z art. 143 KP, w systemie tym dopuszczalne jest wykonywanie pracy przez wnioskującego pracownika przez mniej niż pięć dni w ciągu tygodnia, przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin. Okres rozliczeniowy w tym systemie nie może przekraczać jednego miesiąca.