Justyna Kyć, aplikant radcowski,Kancelaria Ślązak, Zapiór i Wspólnicy.
Nowelizacja wchodząca w życie 20 lutego 2013 r. wprowadzi do p.z.p. uregulowanie nowej instytucji dla zamówień sektorowych. W dotychczasowym stanie prawnym zamawiający udzielając zamówienia musiał za każdym razem weryfikować, czy podmioty biorące udział w postępowaniu spełniają jego warunki i nie podlegają wykluczeniu. Dzięki nowelizacji wprowadzającej instytucję systemu kwalifikacji wykonawców wiarygodność danego podmiotu sprawdzana będzie tylko raz - w postępowaniu o dopuszczenie do udziału w systemie. Dla zamawiających oznaczać to będzie uproszczenie i usprawnienie procedury weryfikacji oferentów, a dla wykonawców oszczędność czasu i kosztów.
Jednym z założeń omawianej nowelizacji p.z.p. jest wdrożenie do polskiego systemu prawnego przepisów tzw. dyrektywy sektorowej, dotyczących tworzenia i utrzymywania systemów kwalifikowania wykonawców. System kwalifikowania polega na prowadzeniu przez zamawiającego wykazu wykonawców, na podstawie wcześniej przeprowadzonych procedur kwalifikacji obejmujących konkretną kategorię zamówień. Największą zaletą proponowanego systemu będzie to, że wykonawca, który zakwalifikował się do systemu, w kolejnych postępowaniach nie będzie musiał wraz z ofertą ponownie przedstawiać kompletu dokumentów. Tym sposobem uda się zaoszczędzić czas oraz koszty związane z procedurą weryfikacji poszczególnych wykonawców.
Zamawiający będzie mógł ustanowić omawiany system na czas oznaczony, w sposób umożliwiający wykonawcom składanie wniosków o dopuszczenie do udziału w systemie i ich aktualizację przez cały okres trwania systemu. System kwalifikowania musi być prowadzony zgodnie z obiektywnymi kryteriami i określonymi zasadami kwalifikowania ustalanymi przez zamawiającego, a te kryteria oraz zasady muszą zostać udostępnione wykonawcom na ich żądanie. W przypadku ich aktualizacji, zaktualizowane kryteria i zasady muszą zostać podane do wiadomości wszystkich zainteresowanych wykonawców.
Do udziału w systemie kwalifikacji wykonawców dopuszczeni będą wykonawcy spełniający warunki wskazane w publicznym ogłoszeniu. Ogłoszenie o ustanowieniu systemu kwalifikowania wykonawców zamawiający przekaże do publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. W przypadku systemu ustanowionego na okres dłuższy niż 3 lata ogłoszenie będzie podlegać publikacji co rok. Dodatkowo, zamawiający będzie zobowiązany upubliczniać ogłoszenie na stronie internetowej przez cały okres trwania systemu. Zamieszczenie ogłoszenia o systemie kwalifikacji wykonawców będzie mogło zastąpić ogłoszenie o przetargu ograniczonym i negocjacjach z ogłoszeniem, skutkując wszczęciem postępowania w tych trybach.
Wykonawcy zamierzający ubiegać się o udział w systemie składać będą wnioski o dopuszczenie do udziału wraz z oświadczeniem o spełnieniu warunków określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o ustanowieniu systemu. Jeśli zamawiający będzie żądać dokumentów potwierdzających spełnianie warunków, wraz z wnioskiem wykonawcy złożą również te dokumenty.
Zamawiający nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku wybierze wykonawców dopuszczonych do udziału w systemie kwalifikowania wykonawców, o czym niezwłocznie zawiadamia zarówno wykonawców dopuszczonych do udziału w systemie, jak i tych, którym odmówił udziału, podając przy tym uzasadnienie faktyczne i prawne podjętej decyzji. Wykonawcy zakwalifikowani będą wpisywani do prowadzonego przez danego zamawiającego wykazu do odpowiedniej kategorii zamówień sektorowych. Wykonawcy dopuszczeni do udziału w systemie nie są zobowiązani do składania dokumentów potwierdzających spełnianie warunków wskazanych w ogłoszeniu o systemie kwalifikowania wykonawców przy kolejnych zamówieniach objętych tym systemem, o ile złożone przez nich dokumenty są aktualne. Niestety, istotną wadą omawianej instytucji jest to, że nie przewiduje ona środków ochrony prawnej wykonawców w postaci możliwości składania odwołań w toku postępowania o ubieganie się o kwalifikację w systemie.
W założeniu system kwalifikowania wykonawców umożliwić ma bardziej elastyczną współpracę pomiędzy zamawiającymi a wykonawcami. Prowadzenie wykazu wykonawców spełniających wcześniej ustalone kryteria pozwala nie tylko zaoszczędzić czas oraz koszty związane z procedurą weryfikacji oraz przedstawiania stosownych dokumentów przez wykonawców, ale także daje zamawiającemu do dyspozycji pulę potencjalnych wykonawców, gdy zamierza udzielić zamówienia w trybie przetargu ograniczonego czy negocjacji z ogłoszeniem. W takim bowiem wypadku ogłoszenie o ustanowieniu systemu kwalifikacji może stanowić równocześnie zaproszenie do ubiegania się o zamówienie, a wykonawcy są wybierani wyłącznie spośród wykonawców zakwalifikowanych do systemu. Korzyścią dla zamawiającego, wynikającą z utworzenia systemu jest w takim przypadku brak konieczności ponownego zamieszczania ogłoszenia.