Założenia autorstwa MSWiA zakładają liczne ułatwienia dla cudzoziemców mieszkających w Polsce - poinformowała rzeczniczka resortu Małgorzata Woźniak.
I tak proponuje się wydłużenie maksymalnego okresu, na który cudzoziemcom będzie udzielane zezwolenie na pobyt czasowy - z dwóch do trzech lat. Zakłada się, że wniosek o to cudzoziemiec będzie mógł złożyć w dogodnym dla siebie momencie podczas swego legalnego pobytu. Musiałby jednak uczynić to osobiście z związku z koniecznością pobrania linii papilarnych, które będą zamieszczane w karcie pobytu.
Projekt zakłada także przyznanie jednego zezwolenia - zarówno na pobyt, jak i na pracę. Cudzoziemiec, który pracuje w Polsce, w ramach jednej procedury będzie się mógł ubiegać zarówno o zezwolenie na pobyt czasowy, jak i na pracę.
Procedura wydawania zezwoleń na pracę nie ulegnie likwidacji. Pracodawca nadal będzie mógł uzyskać zezwolenie na pracę dla cudzoziemca; będzie ono m.in. uprawniało do ubiegania się o wizę w celu wykonywania pracy. Cudzoziemiec będzie mógł zmienić pracę lub przez jeden miesiąc pozostawać bez zatrudnienia. Nie będzie się to wiązało z automatycznym cofnięciem zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Zezwalać na pracę oraz pobyt czasowy i pracę będzie wojewoda.
Wśród założeń znalazło się także przyspieszenie procedury udzielania zezwoleń na pobyt. W tym celu skrócono termin, w którym odpowiednie służby udzielają informacji - z 30 dni do 15 dni roboczych. Uzyskanie informacji od służb nie będzie wymagane w przypadku wydawania zezwolenia dla osoby poniżej 16. roku życia.
Zaproponowano także nowe rozwiązania dla cudzoziemców, którzy podjęli studia na polskich uczelniach. Zezwolenie na pobyt czasowy dla studiujących na pierwszym roku będzie przyznawane na rok i 3 miesiące. Cudzoziemcy kontynuujący studia na drugim lub kolejnym roku będą mogli uzyskać zezwolenie na pobyt czasowy na dwa lata. Obecnie wojewoda nie może przyznać studentowi kolejnego zezwolenia na pobyt, jeśli nie zaliczył on roku studiów i nie uzyskał warunkowego wpisu na następny semestr lub rok. Nowe rozwiązanie pozwoli na elastyczniejsze podejście do pobytu studentów w Polsce. Przewidziano także możliwość udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy na rok cudzoziemcom, którzy są absolwentami polskich uczelni wyższych i poszukują w Polsce pracy.
MSWiA przewiduje wprowadzenie wymogu znajomości jęz. polskiego na poziomie podstawowym w przypadku ubiegania się o zezwolenie na pobyt na czas nieoznaczony. Cudzoziemiec ubiegający się o zezwolenie na pobyt stały oraz o zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich będzie musiał wykazać się znajomością języka polskiego na poziomie przynajmniej komunikatywnym, która zostanie potwierdzona urzędowo.
Mają zmienić się także procedury wydalania cudzoziemców z Polski. Obecne decyzje o wydaleniu cudzoziemca i o zobowiązaniu do opuszczenia Polski miałyby zostać zastąpione wydawaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu. Termin dobrowolnego powrotu cudzoziemca będzie wynosił od 7 do 30 dni; w razie konieczności będzie mógł być przedłużony do roku.
Decyzja o zobowiązaniu do powrotu będzie zawierała zakaz ponownego wjazdu na terytorium Polski lub państw obszaru Schengen. Zakaz będzie określany indywidualnie i może wynosić od 6 miesięcy do 5 lat. Jeżeli cudzoziemiec w terminie wykona pierwszą decyzję o zobowiązaniu do powrotu, to mimo orzeczonego zakazu ponownego wjazdu nie będzie wpisany do wykazu osób niepożądanych.
Według najnowszych danych Urzędu ds. Cudzoziemców na terenie Polski legalnie przebywa ok. 97 tys. cudzoziemców; od 50 do 70 tys. jest nielegalnie.
Na początku 2012 r. ma wejść w życie ustawa wprowadzająca abolicję dla cudzoziemców przebywających w Polsce nieprzerwanie od 20 grudnia 2007 r. O wydanie zezwolenia na zalegalizowanie pobytu będą mogli również wystąpić cudzoziemcy, wobec których 1 stycznia 2010 r. trwało postępowanie o nadanie statusu uchodźcy. Jak szacuje MSWiA, z abolicji skorzysta kilkanaście tysięcy cudzoziemców; najwięcej Ukraińców, ale także Wietnamczycy, Ormianie i Czeczeni.