Rada gminy nie może uzależnić prawa wyborczego do organów sołectwa od ujawnienia w rejestrze wyborczym, jeśli statut sołectwa nie wprowadzał takich ograniczeń.
Wojewoda łódzki stwierdził nieważność uchwały rady gminy w sprawie stwierdzenia ważności wyborów sołtysa i rady sołeckiej. W uchwale gmina stwierdziła, że wybory sołtysa są ważne, zaś wybory do rady sołeckiej są nieważne. Jako podstawę prawną rada gminy podała art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie z tym przepisem do właściwości rady gminy należy stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy. Powołując się ten przepis, rada powinna wskazać ustawę, która daje jej kompetencje do podjęcia takiej uchwały, czego jednak radni nie zrobili.
Wątpliwości wojewody budził fakt, czy statut sołectwa, na który powołano się w uchwale, daje gminie podstawę do podjęcia uchwały. Nie reguluje on kwestii dotyczących stwierdzenia ważności wyborów sołtysa i rady sołeckiej. Wojewoda zwrócił uwagę, że możliwość kontrolowania przebiegu i wyników wyborów do organów jednostek pomocniczych przez radę gminy nie była kwestionowana przez orzecznictwo. Przyjmuje się, że rada gminy posiada uprawnienia do kontrolowania procedur wyborczych organów jednostek pomocniczych. W ramach tej kontroli ma prawo rozstrzygać protesty wyborcze oraz stwierdzać nieważność wadliwie przeprowadzonych wyborów. Kwestię wyboru sołtysa i rady sołeckiej reguluje art. 36 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Stanowi on, że sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym bezpośrednim spośród nieograniczonej liczy kandydatów przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania.
Z uzasadnienia uchwały wynikało, że prawo do biernego i czynnego prawa wyborczego mieli mieszkańcy sołectwa, którzy przebywali na jego terenie i zostali wpisani do prowadzonego przez gminę rejestru wyborców. W konsekwencji osoby, które w dacie wyborów nie były ujawnione w rejestrze, uznano za nieuprawnione do głosowania, mimo że statut sołectwa nie uzależniał posiadania prawa wyborczego od ujawniania w rejestrze wyborców. Zdaniem wojewody przyjęcie, że bierne i czynne prawo wyborcze przysługuje tylko osobom wpisanym do rejestru, jest niezgodne ze statutem sołectwa i narusza obowiązujące prawo.
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody łódzkiego, sygn. PKN-I.4131.418.2011.