Właściciel nieruchomości może ustanowić służebność przesyłu na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować urządzenia przesyłowe albo który już jest ich właścicielem. Musi korzystać z obciążonego gruntu zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń.
Podmiotem uprawnionym z tytułu służebności przesyłu może być tylko przedsiębiorca. Działalność przedsiębiorcy powinna być związana z wykorzystaniem urządzeń przesyłowych. Ustanowienie służebności przesyłu jest możliwe tylko na rzecz takiego przedsiębiorcy, który jest właścicielem urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz innych urządzeń podobnych lub który zamierza wybudować takie urządzenia.

Zawarcie umowy

Oznacza to, że taka służebność może zostać ustanowiona, gdy urządzenia przesyłowe już istnieją, jak również gdy przedsiębiorca zamierza je wybudować w przyszłości. Podmiotem, który może ustanowić służebność przesyłu, jest właściciel nieruchomości, na której urządzenia przesyłowe są lub mają być posadowione. Może nim być również użytkownik wieczysty gruntu. W takim wypadku przedmiotem służebności przesyłu nie jest nieruchomość, lecz prawo użytkowania wieczystego.
Służebność przesyłu może zostać ustanowiona w drodze umowy między przedsiębiorcą a właścicielem nieruchomości albo jej użytkownikiem wieczystym. W takim razie oświadczenie woli właściciela nieruchomości powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Natomiast przedsiębiorca może złożyć swoje oświadczenie w dowolnej formie. Ponadto jeśli właściciel zobowiązuje się w przyszłości do ustanowienia takiej służebności, to jego oświadczenie powinno być również złożone w formie aktu notarialnego.

Tryb sądowy

Jeżeli służebność ma zostać wpisana do księgi wieczystej, do jej ujawnienia wystarczy dokument obejmujący oświadczenie właściciela o ustanowieniu tego prawa.
Służebność przesyłu może zostać ustanowiona w trybie sądowym w postępowaniu nieprocesowym. Wniosek należy złożyć do sądu rejonowego. Właściwość miejscową sądu określa się według miejsca położenia nieruchomości, na której są lub mają być posadowione urządzenia przesyłowe. Z takim wnioskiem może wystąpić przedsiębiorca, który jest właścicielem urządzeń przesyłowych lub który zamierza je wybudować. Uprawniony do wystąpienia z takim żądaniem jest też właściciel nieruchomości, na której znajdują się lub mają być usytuowane urządzenia przesyłowe, oraz jej użytkownik wieczysty. Sąd, który ustanawia służebność z urzędu, orzeka o wynagrodzeniu niezależnie od wniosku właściciela nieruchomości, chyba że uprawniony zrzekł się wynagrodzenia. Roszczenie o wynagrodzenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia ustanowienia służebności. W przypadku gdy ustanowienie służebności nastąpiło w orzeczeniu sądowym, termin biegnie od daty uprawomocnienia się tego orzeczenia.

Zasiedzenie służebności

Możliwe jest również ustanowienie służebności przesyłu w drodze zasiedzenia. Służebność zostanie ustanowiona przez zasiedzenie, gdy przedsiębiorca korzystał z trwałego i widocznego urządzenia, np. gdy postawił na cudzej nieruchomości i korzystał ze słupa przesyłowego, na którym rozpięto kabel wysokiego napięcia. Służebność może być ustanowiona odpłatnie albo nieodpłatnie. W sytuacji gdy do ustanowienia służebności przesyłu dochodzi w trybie sądowym, jest ona ustanawiana za wynagrodzeniem, chyba że uprawniony zrzekł się wynagrodzenia.
PRZYKŁAD
Przypadki wygaśnięcia służebności ustanowionej na rzecz przedsiębiorcy
Służebność ustanowiona na rzecz przedsiębiorcy wygasa wraz z zakończeniem likwidacji jego przedsiębiorstwa. Poza tym wygaśnie ona również w razie zrzeczenia się albo konfuzji. Może również zostać zniesiona mocą konstytutywnego orzeczenia sądowego.
Podstawa prawna
Art. 3051 – 3054 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.).