Spośród decyzji prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów opublikowanych przez UOKiK, a wydanych w latach 2009 – 2010 w sprawach porozumień ograniczających konkurencję ponad 20 proc. spraw dotyczyło związków przedsiębiorców.
Na gruncie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów związki przedsiębiorców uznawane są za przedsiębiorców. W swej działalności podlegają zatem takim samym ograniczeniom, jakie dotyczą przedsiębiorców w ścisłym tego słowa znaczeniu.
Definicja legalna „związków przedsiębiorców” jest bardzo szeroka, obejmuje m.in. izby, zrzeszenia, a także „inne organizacje zrzeszające przedsiębiorców” (np. organizacje pracodawców, stowarzyszenia przedsiębiorców niemające charakteru samorządu zawodowego). Ich działalność znajduje się w orbicie szczególnego zainteresowania zarówno krajowych, jak i europejskich organów ochrony konkurencji. Badają one, czy związki te nie zawarły zakazanego porozumienia ograniczającego konkurencję. Za porozumienia w tym znaczeniu uznaje się umowy lub ich poszczególne postanowienia, uzgodnienia dokonane w jakiejkolwiek formie (np. wymiana korespondencji e-mail) uchwały lub inne akty związków lub ich organów statutowych.

Jednolite warunki

Spośród decyzji prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (prezes urzędu) opublikowanych przez UOKiK, a wydanych w latach 2009 – 2010 w sprawach porozumień ograniczających konkurencję ponad 20 proc. dotyczyło związków przedsiębiorców.
W decyzji nr RKT-22/2009 prezes urzędu uznał za porozumienie naruszające konkurencję ze względu na ustalanie jednolitych warunków umowy (ceny) działalność Częstochowskiej Izby Rzemiosła i Przedsiębiorczości. Izba ta w okresie 2005 – 2008 uzyskiwała od swoich członków, a następnie analizowała dane na temat stosowanych przez nich stawek w zakresie usług naprawy pojazdów mechanicznych. Na podstawie tych danych izba opracowała stawki za poszczególne usługi, które to następnie zalecała stosować członkom swojego związku. Izbę ukarano karą w wysokości ponad 3,5 tys. zł. W podobnych sprawach Izba Rzemieślnicza oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Katowicach została obciążona karą w wysokości 23 tys. zł (decyzja prezesa urzędu nr RKT-27/2009), natomiast Beskidzka Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Bielsku-Białej karą w wysokości 3,5 tys. zł (decyzją nr RKT-04/2010).

Ceny minimalne

Ustalania cen minimalnych oferowanych produktów dotyczyła również decyzja prezesa urzędu nr RPZ 26/2009 wydana wobec Polskiego Związku Solaryjnego, zrzeszającego przedsiębiorców zajmujących się m.in. dystrybucją urządzeń solaryjnych. Na przełomie lat 2003/2004 związek przyjął Kodeks Etyki – zbiór zasad dotyczących wykonywania zawodu przez właścicieli solariów, producentów oraz dystrybutorów wyposażenia. Znalazł się w nim przepis stanowiący, że przedsiębiorcy niebędący oficjalnymi przedstawicielami producentów oraz importerzy nie mogą sprzedawać urządzeń solaryjnych poniżej ustalonych cen minimalnych. Na związek nałożono karę w wysokości 1078 zł.
Łączna kara w wysokości 81 tys. zł została nałożona na uczestników zmowy cenowej w branży usług taksówkarskich. Trzy korporacje taksówkowe: Towarzystwo Usług Transportowych Hallo Taxi Sp. z o.o., Zrzeszenie Transportu Prywatnego Supet Hallo Taxi oraz Zrzeszenie Właścicieli Prywatnego Transportu City Plus Neptun Taxi zawarły nielegalne porozumienie, ustalając jednakowe ceny i rabaty na oferowane usługi (decyzja prezesa urzędu nr RGD 5/2010). Skutki takiego działania odczuli z pewnością mieszkańcy Gdańska. Do korporacji należało wówczas blisko 60 proc. taksówkarzy świadczących swoje usługi na tym terenie. Beneficjenci owych usług płacili cenę ustaloną odgórnie przez korporacje zamiast ceny ukształtowanej w wyniku zgodnej z prawem walki rynkowej owych korporacji.
Prezes urzędu w decyzji nr RWA-33/2009 dopatrzył się również porozumienia naruszającego konkurencję na krajowym rynku świadczenia usług badania opinii i rynku na terenie Polski. Niedozwolona praktyka dotyczyła stosowania przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku wewnętrznych regulacji ograniczających przedsiębiorcom, którzy nie są jej członkami, możliwości ubiegania się o przyznanie Certyfikatu Programu Kontroli Jakości Pracy Ankieterów. Kara wyniosła blisko 2 tys. zł.

Związki się nie przejmują

W latach 2002 – 2010 decyzjami Komisji Europejskiej, prezesa urzędu oraz wyrokami SOKiK oraz ETS za niedozwolone praktyki uznano również działania organów związków lub izb reprezentujących interesy m.in.: operatorów sieci kablowych, pośredników sprzedaży nieruchomości, właścicieli ośrodków szkolenia kierowców, notariuszy, architektów, aptekarzy, adwokatów, twórców i artystów, agentów celnych czy też inżynierów rolnictwa.
Podstawa prawna
Art. 4 pkt 1d, pkt 2 oraz pkt 5, art. 6, art. 10 – 12 ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2007 r. nr 50, poz. 331 z późn. zm.).