Obowiązujące przepisy wymagają, aby w sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby w postaci odszkodowania, wartość przedmiotu sporu stanowiła podana kwota pieniężna.
Zgodnie z regulacjami kodeksu postępowania cywilnego w sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się, a do takich należy zapłata czynszu z tytułu najmu, wartość przedmiotu sporu jest obliczana w szczególny sposób. Co do zasady bowiem stanowi ją suma świadczeń za jeden rok. Jeżeli jednak trwały obowiązek ich zapłaty trwał krócej, przyjmuje się kwotę za cały ten okres.

Wartość przedmiotu sporu

Obowiązujące przepisy wymagają, aby w sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby w postaci odszkodowania, wartość przedmiotu sporu stanowiła podana kwota pieniężna. W innych procesach o charakterze majątkowym powód obowiązany jest oznaczyć w pozwie wartość przedmiotu sporu według zasad określonych w procedurze cywilnej. Dokonując jej obliczenia, należy przede wszystkim pamiętać, że nie należy do niej wliczać kwot żądanych obok roszczenia głównego. Chodzi zatem o dodatkowe odsetki, pożytki oraz poniesione koszty. Co więcej, jeżeli powód dochodzi pozwem kilku roszczeń, ich wartość podlega zliczeniu.
Procedura cywilna przewiduje szczególne zasady określania wartości przedmiotu co do poszczególnych roszczeń. Takie uregulowanie zostało przede wszystkim przewidziane dla spraw dotyczących umowy najmu.

Umowa najmu

W sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się stanowi ją zatem suma świadczeń za jeden rok. Jeżeli natomiast trwają one przez krótszy okres, bierze się pod uwagę należności za cały ten czas. Inaczej określa się wartość przedmiotu sporu w sprawach o istnienie, unieważnienie albo rozwiązanie umowy najmu lub dzierżawy oraz wydanie albo odebranie przedmiotu takiego zobowiązania. Przy umowach zawartych na czas oznaczony bierze się pod uwagę sumę czynszu za czas sporny, lecz nie więcej niż za rok. Natomiast przy zobowiązaniach zawartych na czas nieoznaczony wartość przedmiotu sporu stanowi łączny czynsz za okres trzech miesięcy.

Wydanie nieruchomości

W sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego lub na podstawie tytułu innego niż najem lub dzierżawa wartość przedmiotu sporu oblicza się stosownie do rodzaju nieruchomości oraz sposobu korzystania z niej. Biorąc pod uwagę wskazane kryteria, w takich przypadkach przyjmuje się podaną przez powoda sumę pieniężną odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub dzierżawy należnemu od danego rodzaju nieruchomości. W sprawach natomiast o zabezpieczenie, zastaw lub hipotekę wartość przedmiotu sporu stanowi suma wierzytelności. Jeżeli jednak przedmiot zabezpieczenia lub zastawu ma od niej mniejszą wartość, jako rozstrzygającą należy przyjąć kwotę niższą.
Uregulowana została także wartość przedmiotu sporu w przypadku roszczeń pracowników dotyczących nawiązania, istnienia lub rozwiązania stosunku pracy. Przy umowach na czas określony stanowi ją suma wynagrodzenia za pracę za okres sporny, lecz nie więcej niż za rok. Natomiast przy stosunkach zawartych na czas nieokreślony przyjmuje się kwotę uzyskaną przez pracownika za okres jednego roku.
PRZYKŁAD
Kwota oznaczona przez powoda może być sprawdzona przez sąd
Sąd może sprawdzić oznaczoną przez powoda wartość przedmiotu sporu na posiedzeniu niejawnym, a nawet zarządzić w tym celu dochodzenie. Po doręczeniu pozwu może to jednak nastąpić wyłącznie na zarzut pozwanego zgłoszony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Jeżeli w wyniku sprawdzenia wartości przedmiotu sporu sąd uzna się za niewłaściwy, przekaże sprawę właściwemu. Jeżeli kilka sądów będzie uprawnionych do rozpoznania danej sprawy, zostanie ona przekazana temu z nich, który wskaże powód. Po ustaleniu wartości przedmiotu sporu nie podlega on ponownemu badaniu w dalszym toku postępowania.
PODSTAWA PRAWNA
Art. 19 – 26 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 1964 r. nr 43, poz. 296).