Czy przedsiębiorstwo energetyczne może wybudować urządzenia przesyłowe na nieruchomości wbrew woli właściciela?
Takie rozwiązanie przewiduje art. 124 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (u.g.n.). Umożliwia on wydanie przez starostę decyzji, na podstawie której ograniczony zostanie sposób korzystania z nieruchomości, na której przedsiębiorstwo energetyczne planuje np. realizację inwestycji sieciowej. Wydając decyzję, starosta udziela zezwolenia na założenie i przeprowadzenie na nieruchomości przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji pary, gazu ziemnego lub energii elektrycznej, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Zezwolenie wydawane jest przez starostę z urzędu, a także na wniosek zainteresowanego przedsiębiorstwa. W uzasadnionych przypadkach po wydaniu decyzji, o której mowa powyżej, możliwe jest również udzielenie przez starostę zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości, któremu nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
W przypadku wystąpienia o zezwolenie przedsiębiorstwo energetyczne zobowiązane jest do przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego niezwłocznie po założeniu lub przeprowadzeniu przez nieruchomość przewodów lub urządzeń. Jeżeli jest to niemożliwe albo powoduje nadmierne trudności lub koszty, należy wypłacić odszkodowanie. Po zrealizowaniu inwestycji właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości jest obowiązany udostępniać nieruchomość w celu konserwacji czy usuwania awarii przewodów i urządzeń. Jeżeli zrealizowana przez przedsiębiorstwo energetyczne inwestycja uniemożliwia właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu dalsze prawidłowe korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem, właściciel lub użytkownik wieczysty może wystąpić o nabycie nieruchomości przez Skarb Państwa albo przez przedsiębiorstwo.