Po rozwiązaniu umowy oddania firmy do odpłatnego korzystania Skarbowi Państwa musi on określić składniki przedsiębiorstwa, które mają być wydane.
Skarb Państwa zawarł ze spółka akcyjną umowę o oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania, na mocy której spółce został wydany grunt i znajdujące się na nim budynki, które stanowiły składniki przedsiębiorstwa. Spółka uiściła tylko jedną ratę kwartalną i mimo wezwań nie płaciła kolejnych rat. Spowodowało to rozwiązanie umowy. Jednak spółka nie wydała Skarbowi Państwa nieruchomości wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Dlatego Skarb Państwa wystąpił z powództwem przeciwko spółce, w którym domagał się wydania przedsiębiorstwa, będącego przedmiotem umowy.
Sąd może wydać wyrok częściowy, w którym nakaże spółce wydanie nieruchomości, jeśli właściciel przedsiębiorstwa na rozprawie zażąda wydania takiego wyroku i wyraźnie sformułuje żądanie wydania nieruchomości, które wchodzą w skład przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwo zgodnie z kodeksem cywilnym jest kompleksem składników materialnych i niematerialnych. Nie jest rzeczą ale mieniem, w związku z tym przepisy o ochronie własności nie mogą być do niego wprost stosowane. Podmiot, który żąda ochrony swojego prawa do przedsiębiorstwa na drodze sądowej, musi wybrać roszczenia, które są właściwe ze względu na rodzaj składników przedsiębiorstwa. Podmiot musi wskazać składniki przedsiębiorstwa i sposoby ich ochrony. Przedmiotem tych roszczeń nie jest przedsiębiorstwo, ale poszczególne jego składniki, zaś wybór roszczenia należy do podmiotu, który z nim występuje. Wyrok, który nakazuje wydanie przedsiębiorstwa, nie będzie mógł być wykonalny w odniesieniu do niektórych składników przedsiębiorstwa. Żądanie wydania przedsiębiorstwa jest zbyt ogólnikowe i wymaga doprecyzowania w zakresie roszczeń odnoszących się do poszczególnych składników przedsiębiorstwa. Przy ogólnym sformułowaniu żądania sąd nie może wydać wyroku częściowego, który np. odnosiłby się do wydania nieruchomości wchodzących w skład przedsiębiorstwa.
Nie można kwestionować możliwości wydania wyroku częściowego, który uwzględnia tylko jedno z żądań, np. wydania nieruchomości, co do których wiadome jest, komu przysługuje prawo własności. Ponadto sąd może później rozstrzygnąć co do roszczeń odnoszących się do innych składników tego przedsiębiorstwa, np. ruchomości, w sytuacji gdy podmiot zobowiązany do wydania składników majątkowych pozostaje w stanie likwidacji, zaś przedsiębiorstwo w znaczeniu produkcyjnym nie funkcjonuje.
Składniki firmy
W skład przedsiębiorstwa wchodzą w szczególności nazwa przedsiębiorstwa, własność nieruchomości lub ruchomości, prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości, koncesje, licencje i zezwolenia.
Podstawa prawna
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93).