Jak gmina może zorganizować gospodarkę wodno-kanalizacyjną? Jakie zezwolenia musi posiadać przedsiębiorstwo, któremu gmina powierzyła świadczenie usług związanych z zaopatrzeniem w wodę i odprowadzaniem ścieków?
Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. z 2006 r. nr 123, poz. 858 ze zm.) przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym jest przedsiębiorca w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków oraz gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, prowadzące tego rodzaju działalność.
Jednocześnie zgodnie z art. 3 ustawy zbiorowe zaopatrzenie w wodę jest zadaniem własnym gminy, które w myśl art. 2 ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. nr 9, poz. 43 ze zm.) może być prowadzone w szczególności w formie zakładu budżetowego lub spółki prawa handlowego. Jednostki samorządu terytorialnego mogą też powierzać wykonywanie zadań z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej w drodze umowy (art. 3).
Jeżeli gmina nie powierzyła przedsiębiorstwu wykonywania zadań z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę, to nie podlega ono przepisom ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. W związku z tym nie podlega również obowiązkom wynikającym z tej ustawy, w tym: ubiegania się o zezwolenie na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków (art. 16), sporządzania projektu regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków (art. 17 pkt 9), przedstawiania wniosku o zatwierdzenie taryf (art. 24 ust. 2), opracowywania wieloletniego planu rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych (art. 21 ust. 1). Zatem przedsiębiorstwa produkcyjne (kopalnie, huty itp.), jeśli nie powierzono im w imieniu gminy dostarczania wody i odbioru ścieków, nie mogą być uznane za przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne.