Kto jest odpowiedzialny za prawidłowe sporządzenie protokołu granicznego? Jakie informacje powinny znaleźć się w takim protokole?
Zgodnie z art. 67 par. 1 k.p.a. organ administracji publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania, mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie. Tak też jest z protokołem granicznym, który jest dokumentem określającym położenie punktów granicznych i przebieg granic nieruchomości, Sporządza go geodeta wykonujący czynności ustalania przebiegu granic.
Protokół powinien zawierać:
● imię i nazwisko geodety oraz numer jego uprawnień zawodowych,
● numer i datę postanowienia o wszczęciu postępowania rozgraniczeniowego oraz upoważnienia dla geodety,
● oznaczenia nieruchomości przez określenie ich położenia, numerów działek ewidencyjnych, numerów ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów,
● informacje dotyczące stron i ich pełnomocników,
● wykaz i ocenę dokumentów stanowiących podstawę ustalania przebiegu granic,
● oświadczenia stron,
● wyniki wywiadu terenowego,
● szkic graniczny,
● opis przebiegu granic,
● opis utrwalenia punktów granicznych,
● pouczenie strony o możliwości przekazania sprawy sądowi,
● wzmiankę o odczytaniu dokumentu stronom przed podpisaniem,
● omówienie skreśleń i poprawek,
● datę sporządzenia dokumentu oraz podpisy stron i geodety.



Protokół można sporządzić po ustaleniu, na podstawie zebranych dowodów, przebiegu granicy nieruchomości. Zaniechanie sporządzenia protokołu stanowi istotną wadliwość postępowania dowodowego.
Przebieg granic ustala się na podstawie zebranych dowodów, którymi mogą być znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty oraz punkty osnowy geodezyjnej. W przypadku gdy dowody te są niewystarczające albo sprzeczne, wówczas przebieg granic ustala się na podstawie zgodnego oświadczenia stron lub jednej strony, gdy druga strona w toku postępowania oświadczenia nie składa i nie kwestionuje przebiegu granicy. W razie sporu co do przebiegu linii granicznych, geodeta nakłania strony do zawarcia ugody. Natomiast w razie sporu co do przebiegu linii granicznych nie ma możliwości zawarcia ugody, jak również nie ma możliwości wydania decyzji rozgraniczeniowej, wówczas upoważniony geodeta tymczasowo utrwala punkty graniczne według ostatniego stanu spokojnego posiadania, dokumentów i wskazań stron, oznacza je na szkicu granicznym, sporządza opinię i całość dokumentacji przekazuje właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta). Organ ten następnie umarza postępowanie administracyjne i przekazuje sprawę z urzędu do rozpatrzenia sądowi. Sąd rozpatruje sprawy o rozgraniczenie nieruchomości w trybie postępowania nieprocesowego.
Protokół sporządzony z czynności ustalania przebiegu granic stanowi część dokumentacji rozgraniczeniowej, określający położenie punktów granicznych i przebieg granic nieruchomości oraz zawierający dane liczbowe potrzebne do ustalenia przebiegu granic. Protokoły graniczne sporządzane w toku postępowania rozgraniczeniowego służą jedynie utrwaleniu czynności faktycznych oznaczenia przebiegu granic nieruchomości przez geodetę w terenie. Natomiast w przypadku gdyby do rozgraniczenia nieruchomości miało dojść na drodze sądowej, wówczas protokół taki stanowi dowód tego, iż czynności ustalania przebiegu granic miały miejsce i że w ich trakcie nie było możliwości zawarcia ugody oraz wydania decyzji rozgraniczeniowej.
Przepisy postępowania administracyjnego nie zawierają przepisu, który uprawniałby osoby obecne przy dokonywaniu czynności urzędowej, w tym czynności ustalania przebiegu granic, do żądania sprostowania lub uzupełnienia protokołu. Nie oznacza to jednak, iż strona obecna przy tej czynności nie może żądać sprostowania lub uzupełnienia protokołu przed jego podpisaniem. W art. 71 k.p.a. przewidziano możliwość dokonywania skreśleń i poprawek w protokole, które mogą równie dobrze dotyczyć omyłek dostrzeżonych przez sporządzającego protokół lub osoby obecne albo mogą być dokonane wskutek uwzględnienia żądania tych osób sprostowania lub uzupełnienia protokołu. Protokół jest jedynie częścią dokumentacji rozgraniczeniowej i jako taki nie może stanowić podstawy zaskarżenia. Natomiast powinien zawierać pouczenie o możliwości przekazania sprawy sądowi.
Podstawa prawna
Ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.).