Zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1975/2006 z 7 grudnia 2006 r. wnioski z działań, PROW 2007-2013 o przyznanie pomocy i kolejne wnioski o płatność są sprawdzane w sposób zapewniający skuteczną weryfikację przestrzegania warunków, zgodnie z którymi przyznawana jest pomoc. Służą temu między innymi wizytacje w miejscu realizacji projektu (jako uzupełnienie kontroli administracyjnej) oraz kontrole na miejscu. Państwa członkowskie określają odpowiednie metody i sposoby kontroli. Zasady realizacji czynności kontrolnych wynikają z ustawy z 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz.U. nr 64, poz. 427 ze zm.). Tryb wykonywania czynności kontrolnych został określony w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 31 sierpnia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przeprowadzania kontroli na miejscu i wizytacji w miejscu w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz.U. nr 168, poz. 1181).
Wizytacja na miejscu jest przeprowadzana w przypadku wszystkich projektów inwestycyjnych, dla których określona we wniosku o przyznanie pomocy lub przyznana kwota pomocy wynosi co najmniej 35 proc. maksymalnej kwoty pomocy w ramach danego działania albo przekracza kwotę 500 tys. zł w przypadku np. działań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych.
Przedmiotem kontroli są wszystkie zobowiązania beneficjenta, które mogą być sprawdzone podczas wizytacji. Kontrole na miejscu oraz wizytacje w miejscu (czynności kontrolne) przeprowadzają pracownicy podmiotów wdrażających (samorządów województw) lub Agencji Płatniczej (Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa), posiadający stosowne upoważnienie.
Po przeprowadzeniu czynności kontrolnych kontrolujący sporządzają raport zawierający ustalenia pokontrolne, w tym zaobserwowane w toku kontroli nieprawidłowości. Podmiot kontrolowany może w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania raportu podpisać go i przekazać do kontrolujących albo w przypadku gdy nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole, zgłosić umotywowane zastrzeżenia. Zastrzeżenia te będą podlegały weryfikacji przez kontrolujących.
W celu określenia postępu w realizacji poszczególnych działań PROW 2007-2013 projekty realizowane przez samorządy gmin podlegają także, według przyjętych określonych procedur, monitoringowi i sprawozdawczości.
W przepisach dotyczących zasad pomocy ze środków UE dla gmin w ramach PROW 2007-2013 nie ma warunku, aby beneficjent powoływał zespół czuwający nad prawidłowością realizacji przedsięwzięcia. Za prawidłową realizację umowy o przyznanie pomocy odpowiada samorząd gminy. Samorząd gminy zobowiązany jest do spełnienia warunków określonych w programie, ustawie i rozporządzeniach oraz realizacji projektu zgodnie z postanowieniami umowy. Samorząd powinien na bieżąco czuwać nad realizacją umowy oraz zapewnić osiągnięcie celów projektu i jego zachowanie przez okres zapisany w umowie.
Samorząd gminy powinien niezwłocznie informować samorząd województwa o planowanych albo zaistniałych zdarzeniach związanych ze zmianą sytuacji faktycznej lub prawnej, mogących mieć wpływ na realizację projektu zgodnie z postanowieniami umowy, wypłatę pomocy lub spełnienie wymagań określonych w programie, ustawie, rozporządzeniu oraz umowie. Jednostka samorządowa zobowiązana jest także do przechowywania całości dokumentacji związanej z realizacją projektu przez pięć lub siedem lat od dnia dokonania przez agencję płatniczą płatności ostatecznej.
Wnioskodawca zobowiązany jest zapewnić finansowanie operacji w pełnej wysokości, ponieważ środki pochodzące z Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich stanowią refundację wydatków poniesionych na realizację projektu.
PODSTAWA PRAWNA
● Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 31 sierpnia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przeprowadzania kontroli na miejscu i wizytacji w miejscu w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz.U. nr 168, poz. 1181 ze zm.).