Subskrybuj nas na Youtube
Prawo do adwokata z urzędu nie będzie zależało od zwolnienia od kosztów sądowych. Od osoby ubiegającej się o adwokata lub radcę prawnego sąd odbierze przyrzeczenie. Również firma będzie mogła skorzystać z pomocy prawnika z urzędu.
Osoby, których nie stać na zatrudnienie adwokata lub radcy prawnego, będą mogły skorzystać z pełnomocnika z urzędu, nawet jeżeli są w stanie pokryć inne koszty sądowe. Takie zmiany zakłada nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, która wejdzie w życie 19 kwietnia.
– W praktyce można spotkać sprawy o niskiej wartości przedmiotu sporu, od których wpis sądowy może być wielokrotnie niższy od kosztów profesjonalnego pełnomocnika procesowego – mówi Tomasz Pieczyk z kancelarii Leśnodorski Ślusarek i Wspólnicy.
Prawo do pełnomocnika
Nowe przepisy wprowadzają dwie sytuacje, w których strona może zrealizować tzw. prawo ubogich. Jedną z nich jest zwolnienie od kosztów sądowych, natomiast drugą możliwość ubiegania się o przyznanie pełnomocnika z urzędu.
– Fachowa pomoc prawna świadczona ubogim może ważyć na jakości prowadzenia ich sprawy i efektywności działań podejmowanych w procesie – wskazuje dr Hanna Gajewska-Kraczkowska, counsel w Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka.
Już niedługo uprawnionymi do skorzystania z pomocy z urzędu będą również osoby fizyczne, które ponoszą pozostałe opłaty sądowe. Zgodnie z obecnymi przepisami o adwokata z urzędu mogą się ubiegać tylko te osoby, które sąd wcześniej zwolnił w całości lub części od kosztów sądowych.
– Przepis ten odmawiał możliwości otrzymania pomocy prawnej przez osoby, które są w stanie pokryć samodzielnie koszty sądowe, jednakże wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika przekracza już ich możliwości finansowe – tłumaczy Marcin Mamiński, partner w Kancelarii Mamiński & Wspólnicy.
Można wskazać adwokata
Osoba fizyczna, która nie została zwolniona od kosztów sądowych, będzie mogła ubiegać się o prawnika z urzędu, jeżeli złoży oświadczenie, że nie jest w stanie pokryć jego wynagrodzenia bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Na dowód tego strona będzie musiała dołączyć oświadczenie o swoim stanie majątkowym. Nowością jest uprawnienie sądu do odbioru od takiej osoby przyrzeczenia o prawdziwości i rzetelności złożonego oświadczenia majątkowego.
Nowe przepisy budzą wątpliwości wśród prawników, którzy obawiają się korzystania z pomocy prawnika przez osoby, które na to stać.
– Warto rozważyć zaostrzenie kontroli nad zasadnością wniosków i egzekwowanie przepisów, dotyczących usiłowania wyłudzenia „prawa ubogich” przez całkiem zamożnych – zaznacza Hanna Gajewska-Kraczkowska.
Niskie dochody nie są jedynym wymogiem przyznania pełnomocnika z urzędu. Nadal będzie to uzależnione od potrzeby jego udziału w sprawie, o czym zadecyduje sąd na podstawie konkretnych okoliczności. W przeciwnym wypadku wniosek zostanie oddalony.
– Raz oddalony wniosek zamyka drogę do ponownego domagania się ustanowienia pełnomocnika, chyba że strona powoła się na nowe okoliczności – wskazuje Tomasz Pieczyk.
Zgodnie z nowymi przepisami osoba ubiegająca się o prawnika z urzędu będzie mogła wskazać konkretnego adwokata lub radcę prawnego, z którego pomocy chce skorzystać.
– Właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych powinna w miarę możliwości wyznaczyć tego właśnie pełnomocnika, po uprzedniej konsultacji z nim – tłumaczy Marcin Mamiński.
Pomoc także dla osób prawnych
Nowelizacja przewiduje możliwość przyznania pełnomocnika także osobom prawnym oraz innym jednostkom organizacyjnym. Będą one musiały wykazać, że nie mają środków na opłacenie prawnika.
– Ustawodawca zostawił tym podmiotom znaczną swobodę w wykazywaniu zasadności uzyskania pomocy prawnej – twierdzi Tomasz Pieczyk.
Brak szczegółowych wymagań w tym zakresie budzi wiele kontrowersji w środowisku prawniczym.
– Trudno wymagać od sądów, aby dokonywały wnikliwej analizy sytuacji ekonomicznej tych podmiotów, zwłaszcza że ocena faktycznej wartości firmy nie wynika tylko z bilansu czy rachunku wyników – podkreśla Hanna Gajewska-Kraczkowska.
19 kwietnia wchodzi w życie nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego
/>