Czy serwis hostujący wideo ponosi odpowiedzialność za treść plików zamieszczanych przez jego użytkowników?
- Możliwość nałożenia na tzw. host providerów, czyli między innymi serwisy społecznościowe, które udostępniają przestrzeń dyskową ich użytkownikom, obowiązku podejmowania działań zapobiegających naruszeniom praw autorskich przewiduje art. 14 ust. 3 Dyrektywy 2000/31/WE o handlu elektronicznym. W myśl tego przepisu uprzywilejowany status host providerów w zakresie odpowiedzialności cywilnej lub karnej nie wyklucza dopuszczalności nałożenia przez sądy obowiązku zapobiegania naruszeniom. Na gruncie prawa polskiego obowiązek podjęcia przez host providera działań zapobiegających naruszeniom praw autorskich w przyszłości wynika z kolei z art. 439 k.c.
Wprowadzenie różnego rodzaju ułatwień w korzystaniu z profesjonalnych treści umieszczanych przez użytkowników (osoby fizyczne) w serwisie społecznościowym, które mogą przybrać postać np. indeksowania utworów oraz stworzenia systemu wyszukiwawczego ułatwiającego odnalezienie utworów stworzonych przez zawodowych producentów, mieszczą się w kategorii pomocnictwa, a administratorom serwisu postawić można w tym przypadku zarzut umyślnego współdziałania w naruszeniu.
Sieć internet, jako pole eksploatacji utworów audiowizualnych (nadawanie utworu poprzez inne środki publicznego udostępniania utworów - art. 70 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo autorskie), objęte jest obowiązkiem zapłaty wynagrodzeń należnych ich autorom, które pobierane są wyłącznie (art. 70 ust. 3 ustawy) za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, jaką w przypadku utworów audiowizualnych jest na terenie Polski SFP-ZAPA (Stowarzyszenie Filmowców Polskich - Związek Autorów i Producentów Audiowizualnych). Podkreślam: w zakresie reprezentacji SFP-ZAPA poza utworami polskimi znajdują się również utwory zagraniczne, których twórców reprezentuje na podstawie umów o wzajemnej reprezentacji.
W tego typu serwisach są umieszczane często klipy, które naruszają prawa autorskie, głównie producentów filmowych i telewizyjnych. Czy serwis odpowiada za tego rodzaju łamanie prawa?
- Należy rozgraniczyć tu dwie kwestie - autorskich praw majątkowych i producenckich praw majątkowych. W przypadku tych pierwszych podpisanie umowy z właściwą organizacją zbiorowego zarządzania gwarantuje zaspokojenie wynagrodzeń twórców z tytułu wykorzystania ich utworów. Natomiast w przypadku producenckich praw majątkowych każdorazowe wykorzystanie utworów, bez względu na pole ich eksploatacji, zawsze wymaga zgody ich producenta/dystrybutora. W przypadku wykorzystywania utworu bez takowej zgody producent/dystrybutor może żądać usunięcia utworu z contentu strony. W przypadku braku czynności zmierzających do usunięcia utworu, może on wystąpić przeciwko wykorzystującemu utwór na drogę sądową (powództwo cywilne).
Czy istnieje jakiekolwiek rozwiązanie prawne bądź techniczne, które zapobiegłoby łamaniu praw autorskich w tego rodzaju serwisach?
- Najrozsądniejszym oraz najmniej kosztownym rozwiązaniem jest monitoring umieszczanych w serwisach plików. Potentaci na rynku światowym (np. Google) dopiero rozważają wdrożenie elektronicznych systemów umożliwiających wyłączanie z contentu materiału łamiącego prawa autorskie (tzw. watermarki). Niektóre organizacje walczące z piractwem w sieci posiadają już systemy komputerowe umożliwiające wychwytywanie w internecie nielegalnie udostępnianych utworów. Systemy te są kosztowne i póki co często zawodne, niemniej jednak w nich widzę przyszłość, jeśli chodzi o monitoring sieci. Liczę również, iż serwisy hostujące będą dążyć do zawierania porozumień z producentami oraz wytwórniami.



Czy właściciel serwisu ma prawny obowiązek wynagradzania autorów utworów audiowizualnych z racji tego, że daje możliwość ich zamieszczania na swoich stronach?
- Oczywiście obowiązek ten wynika z art. 70 ust. 2 i 3 ustawy Prawo autorskie. Należy zawsze pamiętać, iż wynagrodzenia, które pobieramy w imieniu twórców, stanowią główne źródło ich utrzymania.
Jakie są obowiązki serwisu w przypadku zgłoszenia naruszenia praw autorskich i jaką odpowiedzialność za bezprawne umieszczanie treści ponoszą w praktyce ich użytkownicy?
- W przypadku zgłoszenia przez upoważniony podmiot naruszenia praw autorskich, serwis winien niezwłocznie usunąć wskazane treści. Należy pamiętać, że to administrator (właściciel strony) bezwzględnie odpowiada za udostępniany content i jego obowiązkiem jest monitoring strony pod kątem przestrzegania ustawy Prawo autorskie. Użytkownicy, a więc umieszczający nielegalne pliki, muszą się liczyć z możliwą interwencją producentów, dystrybutorów i organów ścigania.
JAK TO ZROBIĆ...
Prawa przysługujące twórcy
PROBLEM: Co może zrobić twórca, gdy bezprawnie udostępniono jego utwór w sieci?
ROZWIĄZANIE:
• żądać od osoby, która naruszyła jego autorskie prawa majątkowe, zaniechania naruszenia, wydania uzyskanych korzyści albo zapłacenia w podwójnej, a w przypadku, gdy naruszenie jest zawinione - potrójnej wysokości stosownego wynagrodzenia,
• żądać naprawienia wyrządzonej szkody, gdy działanie osoby łamiącej prawa autorskie było zawinione,
• żądać zapłaty na Fundusz Promocji Twórczości,
• zgłosić się na policję lub do prokuratury.
• KRYSTIAN CHACIŃSKI
specjalista ds. inkasa Stowarzyszenia Filmowców Polskich - Związku Autorów i Producentów Audiowizualnych