Obowiązkiem gminy jest usuwanie z drogi porzuconych pojazdów. Na zadanie to samorządy mogą uzyskać dofinansowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Za każde auto przekazane do stacji demontażu gmina otrzyma 4 tysiące złotych.
Zadaniem gminy jest usuwanie pojazdów, które zostały porzucone i nieznany jest ich właściciel. Wynika to z przepisów ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym. Wiąże się to jednak z koniecznością ponoszenia wszystkich kosztów związanych z usunięciem pojazdu i jego przekazaniem do stacji demontażu. Jednak gmina może wystąpić o dofinansowanie podejmowanych przez siebie zadań w tym zakresie. Maksymalna kwota, jaką mogą otrzymać na każdy usunięty pojazd z drogi, to 4 tys. zł.

Usuwanie pojazdów

Zgodnie z art. 50a ustawy – Prawo o ruchu drogowym pojazd pozostawiony bez tablic rejestracyjnych lub taki, którego stan wskazuje na to, że nie jest używany, może zostać usunięty z drogi przez straż gminną lub policję na koszt właściciela lub posiadacza. Jednak, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy takie auto nie zostanie odebrane przez właściciela, to uznaje się je za porzucone. Wówczas przechodzi ono na własność gminy.
Przepisy te stosuje się także wtedy, gdy gminie nie uda się ustalić właściciela pojazdu. Wyjątkiem jest jednak sytuacja, w której nieodebranie samochodu czy motocykla nastąpiło z przyczyn niezależnych od właściciela pojazdu. Z uwagi na fakt, że pojazd odstawiony na parking depozytowy przebywa tam przez pół roku, to koszty z tym związane są spore. Dlatego uzyskanie 4 tys. zł dofinansowania na każdy taki pojazd może być bardzo istotne dla gmin.

Pieniądze na porzucone auta

Środki na dofinansowania gmin usuwających z dróg stare pojazdy, a także przedsiębiorców zajmujących się demontażem aut pochodzą z tzw. opłat recyklingowych. Zgodnie z ustawą z 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji producent lub importer samochodów musi zapewnić sieć demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Jeżeli nie zapewni takiej sieci, to musi uiścić opłatę recyklingową w wysokości 500 zł od każdego wprowadzonego na polski rynek auta. Co prawda, te firmy, które wprowadzają do sprzedaży mniej niż 1 tys. aut rocznie, nie muszą zapewniać sieci demontażu pojazdów. Jednak w takiej sytuacji uiszczają pełną opłatę recyklingową. Przedsiębiorcy, którzy podlegają obowiązkowi tworzenia sieci, nie muszą nic płacić, jeżeli pokrywa ona swoim zagęszczeniem obszar Polski w taki sposób, że z dowolnego miejsca w Polsce do najbliższej stacji demontażu jest w linii prostej maksymalnie 50 km. Te firmy, które mają mniejszą sieć, płacą pomniejszoną opłatę recyklingową.



Przykładowo, gdy sieć pokrywa swoim zagęszczeniem mniej niż 95 proc. kraju, ale więcej niż 90 proc., firma musi zapłacić 25 proc. opłaty, czyli tylko 125 zł od każdego wprowadzonego do obrotu pojazdu. Jeżeli ma mniejszą niż 85 proc, to płaci już całe 500 zł od każdego samochodu.

Tryb dofinansowania

Wpływy z tych opłat trafiają do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Następnie są one przeznaczane np. na dofinansowanie gmin w zakresie usuwania porzuconych pojazdów. Zasady przyznawania pieniędzy gminom na usuwane samochody określa rozporządzenie Rady Ministrów z 5 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków przeznaczania wpływów pochodzących z opłat w zakresie recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Dofinansowanie gmin następuje w formie dotacji na podstawie kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku o udzielenie dofinansowania. W dokumencie muszą się znaleźć takie dane, jak: nazwa i adres gminy, numer NIP i REGON, telefon i faks oraz numer rachunku bankowego.
Starając się o dofinansowanie, trzeba także dołączyć do wniosku dokładne dane związane z usuwanymi pojazdami. Mają one zawierać nie tylko liczbę takich aut, ale ich rok produkcji, markę, a nawet kolor. Ponadto musi się znaleźć data przekazania pojazdu i miejsce, gdzie auto ostatecznie trafiło. Samo podanie szczegółowej listy to nie koniec. Gmina musi dołączyć do wniosku także dokumenty potwierdzające przekazanie do stacji demontażu zebranych porzuconych pojazdów.
Wypełniony wniosek wraz z dodatkową dokumentacją należy przesłać do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego, opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym.
Dofinansowanie gmin w zakresie zbierania porzuconych pojazdów wycofanych z eksploatacji następuje proporcjonalnie do liczby porzuconych samochodów zebranych i przekazanych przez gminę do stacji demontażu.
Gmina musi jednak nie tylko pamiętać o wszystkich danych, ale i o terminach. Jeżeli chce otrzymać dofinansowanie, to wniosek musi najpóźniej przekazać do NFOŚiGW do 31 marca roku następującego po roku, w którym przekazano do stacji demontażu porzucone pojazdy wycofane z eksploatacji. W tym przypadku istotna jest data osobistego doręczenia wniosku do Funduszu lub data nadania na poczcie.
Pieniądze są gminie wypłacane do 30 czerwca. Wcześniej trzeba jednak podpisać umowę z NFOŚiGW, na podstawie której przekazywane jest dofinansowanie.
W przypadku gdy gmina poda nieprawdziwe dane o liczbie usuniętych samochodów, to wówczas otrzymane pieniądze trzeba zwrócić.
Nieprawidłowości takie może wykazać kontrola. W takiej sytuacji całą otrzymaną dotację wraz z należnymi odsetkami trzeba zwrócić do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Gmina ma na to 14 dni od daty doręczenia wezwania.
Kto usuwa pojazdy
Zgodnie z prawem o ruchu drogowym starosta wyznacza jednostkę do usuwania pojazdów z drogi na danym terenie. Odbywa się to w drodze przetargu. Firma taka świadczy usługi w zakresie odholowywania i przechowywania takich pojazdów. Usługi dotyczą zarówno usuwania pojazdów np. pijanych kierowców, jak i tych, które zostały porzucone.
Co we wniosku
Wniosek o udzielenie dofinansowania gminie w zakresie zbierania porzuconych pojazdów wycofanych z eksploatacji powinien zawierać:
● nazwę gminy
● adres siedziby
● NIP
● REGON
● nr rachunku bankowego
● liczba zebranych porzuconych pojazdów wycofanych z eksploatacji
● liczba przekazanych porzuconych pojazdów wycofanych z eksploatacji do stacji demontażu
● podpis osoby upoważnionej do reprezentowania gminy
Dofinansowanie dla gmin
31 marca 2010 r. – przekazanie do NFOŚiGW wniosków o udzielenie dofinansowania gmin w zakresie zbiórki pojazdów
30 czerwca 2010 r. – Przekazanie przez NFOŚiGW dofinansowania gminom
4 tys. zł – tyle gmina może otrzymać z NFOŚiGW za jeden porzucony pojazd usunięty z drogi
Podstawa prawna
Ustawa z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 ze zm.).
Ustawa z 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. nr 25, poz. 202 z późn. zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z 5 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków przeznaczania wpływów pocho- dzących z opłat w zakresie recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. nr 147, poz. 932).