Poszkodowany prawomocnym orzeczeniem sądu będzie mógł dochodzić naprawienia szkody także wtedy, gdy nie uzyska wcześniejszego potwierdzenia bezprawności orzeczenia w postępowaniu kasacyjnym.
Rada Ministrów przyjęła wczoraj rządowy projekt nowelizacji kodeksu cywilnego, z którego wynika, że będzie można dochodzić naprawienia szkody wyrządzonej orzeczeniem sądowym bez wcześniejszego uzyskania w Sądzie Najwyższym potwierdzenia niezgodności tego orzeczenia z prawem w postępowaniu kasacyjnym.

Przed sądem powszechnym

Wprowadzenie zmian w procedurze odciąży Sąd Najwyższy, bo przed wytoczeniem powództwa o odszkodowanie nie będzie konieczności uzyskania jego prejudykatu co do konkretnego prawomocnego orzeczenia, gdy skarga od niego nie przysługuje. Nową procedurę przewidują zaproponowane zmiany do art. 4171 par. 2 kodeksu cywilnego.
W dodanym art. 4241a par. 3 autorzy projektu proponują, by w sytuacji gdy skarga kasacyjna nie przysługuje, można było domagać się odszkodowania przed sądem powszechnym, bez wcześniejszego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w podstępowaniu ze skargi. Wyjątek od tej zasady miałby miejsce, gdy strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych.

W I instancji sąd okręgowy

Teraz, aby osoba, która uważa się za poszkodowaną na skutek prawomocnego orzeczenia sądu bądź ostatecznej decyzji, mogła otrzymać odszkodowanie, musi najpierw uzyskać stwierdzenie przez Sąd Najwyższy jego niezgodności z prawem, a dopiero potem wytoczyć powództwo o odszkodowanie. Oznacza to, że sąd rozpoznający powództwo o naprawienie szkody nie może samodzielnie rozstrzygać.
– W wyroku z 1 kwietnia 2008 r. (sygn. akt SK 77/06) Trybunał Konstytucyjny uznał przepis regulujący w taki sposób procedurę dochodzenia szkody za niezgodny z konstytucją. Jego zdaniem, uniemożliwia dochodzenie naprawienia szkody wyrządzonej wydaniem orzeczenia niekończącego postępowania w sprawie – tłumaczy profesor Zbigniew Radwański z Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego.
– W projekcie zaproponowano wprowadzenie zasady, że niezależnie od przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna przysługiwałaby także w sprawach o odszkodowanie z tytułu wyrządzenia szkody przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem– dodaje profesor Zbigniew Radwański.

Bez względu na wartość

Projekt wprowadza też obowiązkowe zastępstwo Skarbu Państwa w tych sprawach przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa bez względu na wartość przedmiotu sporu. Podczas konsultacji społecznych projektu Prokuratoria domagała się, aby projekt nowelizacji zawierał również przepisy umożliwiające rozpoznawanie na dotychczasowych zasadach skarg o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnych orzeczeń sądów drugiej instancji innych niż wyroki. Jednakże autorzy projektu tego postulatu nie uwzględnili.