Działania przeciw korupcji w Polsce w zbyt małym stopniu skupiają się na zapobieganiu oraz prewencji i polegają przede wszystkim na ściganiu zaistniałych przestępstw - wynika z raportu dotyczącego skuteczności polskich działań antykorupcyjnych przygotowanego na zlecenie Komisji Europejskiej.

Przygotowany przez niemieckich ekspertów raport na temat "skuteczności strategii antykorupcyjnej oraz podjętych w Polsce działań antykorupcyjnych" przekazała PAP Antykorupcyjna Koalicja Organizacji Pozarządowych (AKOP).

CBA nie spełnia roli prewencyjnej

Według autorów raportu, roli prewencyjnej wobec ewentualnych przestępstw korupcyjnych nie spełnia powołane w 2006 roku Centralne Biuro Antykorupcyjne.

"CBA jest głównie organem śledczym nastawionym na działania represyjne" - głosi raport. Jego autorzy przypominają, że "ustawowe działania CBA obejmują zarówno prewencję, jak i represję i nie ma w tej kwestii ustalonych żadnych priorytetów", tymczasem "już poprzez ilość pracowników i funkcjonariuszy CBA zajmujących się ściganiem przestępstw widać, na jakiego typu działania kładziony jest nacisk".

Natomiast, zdaniem ekspertów, "w dłuższej perspektywie działania prewencyjne, chociaż nie tak spektakularne, są bardziej skuteczną metodą walki z korupcją, bowiem prewencja generuje mniejsze koszty".

Innym problemem, w opinii autorów raportu, jest "nieostry podział kompetencji" pomiędzy organami państwa zajmującymi się zwalczaniem przestępstw korupcyjnych. "Tym samym istnieje możliwość, że wraz z rozwojem kompetencji CBA odpowiednio okrajane będą kompetencje policji i innych organów ścigania".

Ponadto, zdaniem ekspertów, mimo początkowych planów, iż Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego wycofa się z prowadzonych spraw korupcyjnych na rzecz CBA, ABW nadal zajmuje się zwalczaniem korupcji.

Należy zmienić zapisy Kodeksu Etyki Lekarskiej

W raporcie wskazano także, iż odnośnie korupcji w ochronie zdrowia m.in. należy zmienić zapisy Kodeksu Etyki Lekarskiej. Obecnie bowiem, jak konstatuje raport, regulacje antykorupcyjne w nim zawarte dotyczą relacji między lekarzami a przemysłem farmaceutycznym, natomiast "stosunek między lekarzem a pacjentem w ogóle nie jest poruszany".

Wśród działań prewencyjnych, które należy wprowadzić w naszym kraju, raport wymienił m.in. przeprowadzenie ogólnopolskiej antykorupcyjnej kampanii medialnej, zwiększenie nacisku na szkolenia i doskonalenie nauczycieli, wprowadzenie tematyki antykorupcyjnej do programów doskonalenia zawodowego oraz poprawę wymiany informacji pomiędzy wszystkimi organami zajmującymi się zwalczaniem korupcji.

Jak powiedziała PAP reprezentująca członka AKOP - Program Przeciw Korupcji Fundacji im. Stefana Batorego, Anna Wojciechowska-Nowak, wyjątkowość raportu wynika z faktu, iż "ocenia on zjawisko walki z korupcją w Polsce w sposób całościowy i systemowy" i jest przygotowany przez zewnętrznych ekspertów.

Raport będący częścią finansowanego przez Komisję Europejską projektu: "Wzmocnienie działań antykorupcyjnych w Polsce" powstawał od maja 2007 do marca 2008 roku. Ze strony polskiej jego tworzenie koordynowało MSWiA, konsultantami były natomiast polskie organizacje pozarządowe zwalczające zjawisko korupcji skupione w AKOP.

W skład AKOP wchodzą m.in. Centrum Edukacji Obywatelskiej, Fundacja Komunikacji Społecznej, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Program Przeciw Korupcji Fundacji im. Stefana Batorego, Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich i Stowarzyszenie Szkoła Liderów.