Walka z fałszerstwami dokumentów, a także z wykorzystywaniem ich do popełniania przestępstw np. wyłudzania kredytów, to główne cele ustawy o dokumentach publicznych, która wchodzi w życie 12 lipca 2019 r.

Dzięki ustawie będzie możliwa budowa systemu bezpieczeństwa dokumentów publicznych, który obejmie m.in. takie dokumenty jak dowody osobiste, paszporty, prawa jazdy i legitymacje studenckie. Wbrew informacjom podawanym przez media, ustawa nie przewiduje kary za wykonywanie kserokopii dokumentów np. w banku.

Do najczęstszych przestępstw związanych z wykorzystaniem fałszywych dokumentów należą wyłudzenia kredytów i towarów, przestępstwa związane z obrotem z zagranicą, a także sprzedaż kradzionych samochodów. Z informacji Związku Banków Polskich wynika, że rocznie udaremnianych jest około 6 tysięcy prób wyłudzeń kredytów na podstawie fałszywych dokumentów. Fałszywe dokumenty są wykorzystywane w wielu przestępstwach związanych między innymi z przestępczością gospodarczą czy też finansową. Na podstawie sfałszowanych
dowodów czy paszportów przestępcy tworzą fikcyjne tożsamości.

Dotychczas przepisy dotyczące dokumentów były rozproszone w blisko 400 aktach prawnych. Brakowało również jednolitych standardów zabezpieczeń przed fałszowaniem. Nie było też organu odpowiedzialnego za kształtowanie polityki bezpieczeństwa w tym obszarze (teraz będzie nim minister spraw wewnętrznych i administracji). Konieczne stało się zatem kompleksowe uregulowanie kwestii dokumentów publicznych od momentu projektowania, poprzez nadzorowanie ich produkcji, a także działania prewencyjne i edukacyjne. Wszystkie te aspekty objęte zostały ustawą o dokumentach publicznych.

Urzędnik na pierwszej linii frontu wykrywania fałszerstw przeciw dokumentom
Urzędnik na pierwszej linii frontu wykrywania fałszerstw przeciw dokumentom

Zobacz również

Przy MSWiA zostanie utworzona komisja do spraw dokumentów publicznych, która m.in. będzie brać udział w opracowywaniu nowych wzorów dokumentów. Ustawa określa też wymagania dla wytwórców dokumentów publicznych dotyczące zapewnienia ich bezpiecznej produkcji i określa zasady przechowywania dokumentów publicznych. Dokumentom publicznym, w zależności od ich znaczenia dla bezpieczeństwa państwa, przypisany zostanie minimalny poziom wymaganych zabezpieczeń.

Ustawa zakłada utworzenie rejestru dokumentów publicznych, który będzie prowadzony przez MSWiA. Rejestr umożliwi obywatelom dostęp on-line do wzorów obowiązujących dokumentów z opisem podstawowych zabezpieczeń i sposobu weryfikacji ich autentyczności. Rejestr zostanie uruchomiony w połowie przyszłego roku.

Nowy akt prawny wprowadza definicję repliki dokumentu publicznego oraz przewiduje kary za ich wytwarzanie, oferowanie, sprzedaż lub przechowywanie w celu sprzedaży. Ten przepis karny powstał między innymi w reakcji na zjawisko oferowania tzw. dokumentów kolekcjonerskich. Oznacza to, że ustawa zwiększy ochronę przed fałszerstwami z wykorzystaniem dokumentów łudząco podobnych do oryginałów.

Wbrew informacjom podawanym przez media, ustawa nie wprowadza kary za wykonywanie kserokopii dokumentów np. w banku. Istotne jest odróżnienie przeciwdziałania fałszerstwom dokumentów publicznych poprzez zakaz tworzenia ich replik od kopiowania zawartych w dokumentach danych osobowych. Ustawa o dokumentach publicznych nie zawiera regulacji w obszarze pozyskiwania danych osobowych na skutek kopiowania dokumentów. Kwestie te podlegają przepisom ustawy o ochronie danych osobowych.