Nasz wójt zamierza zmienić wydatki budżetu m.in. w zakresie rezerw celowych, w tym środki te przeznaczyć na zakup pojazdu, bo ten posiadany przez gminę miał wypadek. Będzie to nowe zadanie finansowane ze środków tej rezerwy. Czy to prawidłowe rozwiązanie? Rada gminy nie wprowadzała żadnych ograniczeń co do sposobu wykorzystania tej rezerwy.
Z art. 222 ust. 2 i 3 o finansach publicznych wynika, że w budżecie jednostki samorządu terytorialnego mogą być tworzone rezerwy celowe:
1) na wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
2) na wydatki związane z realizacją programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2;
3) gdy odrębne ustawy tak stanowią.
Suma rezerw celowych, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 3, nie może przekroczyć 5 proc. wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Warto więc zauważyć, że jednostka samorządu może przeznaczyć rezerwę celową m.in. na wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Odnotować również należy treść ust. 4, gdzie postanowiono, że organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego dokonuje podziału rezerw celowych. Z przytoczonych przepisów wynika przede wszystkim, że rezerwy celowe w założeniu służyć mają finansowaniu nagłych wydatków, które nie mogą zostać przewidziane na etapie przygotowywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Podkreślenia więc wymaga, że wyłączną kompetencję do dokonywania podziału tych rezerw, a zatem do podejmowania decyzji co do ich sposobu wydatkowania, ma organ wykonawczy jednostki samorządowej, np. w gminie ‒ wójt. Co jednak istotne, wójt nie ma pełnej swobody decydowania o sposobie wydatkowania takich rezerw celowych. Warto przytoczyć stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego podane w wyroku z 7 lipca 2015 r., sygn. akt II GSK 1165/14. Tamże zaakcentowano m.in., że wójt musi przeznaczyć środki z rezerwy zgodnie z jej celem ustalonym uprzednio w budżecie. Należy jednocześnie zwrócić uwagę, że stopień ogólności sformułowania celu zależy wyłącznie od uchwalającego budżet organu stanowiącego jednostki samorządu. Sąd przyjął również, że przyznanie organowi wykonawczemu kompetencji do dokonywania podziału rezerw jest konsekwencją wspomnianego charakteru rezerw jako środków przeznaczonych do zaspokajania trudnych do przewidzenia potrzeb. Niejednokrotnie rezerwa musi zostać wykorzystana niezwłocznie, co byłoby znacznie utrudnione przy konieczności każdorazowego uzyskiwania dodatkowej zgody organu stanowiącego. W omawianym wyroku sąd potwierdził legalność postępowania włodarza, który na mocy zarządzenia przeznaczył środki z rezerwy celowej na zakup fotoradaru, podczas gdy rada miasta w uchwale budżetowej ogólnie utworzyła rezerwę na inwestycje i zakupy inwestycyjne.
Podsumowując, należy stwierdzić, że istnieje możliwość przeznaczenia środków z rezerwy budżetowej na nowe zadanie, o ile mieści się ono w szeroko pojętym celu, który uprzednio określony został przez organ stanowiący. Ogólny sposób sformułowania przeznaczenia rezerwy przez radę gminy umożliwia wójtowi stosowne podzielenie tych środków na nowe zadania.
Podstawa prawna
Art. 222 ust. 2 i 3 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 ze zm.).
