Obszerna ustawa o podatku od towarów i usług jest przedmiotem nieustannych prac legislacyjnych. Planowana na 2018 r. nowelizacja ma nie tylko służyć dalszej walce z nadużyciami, lecz także ułatwić życie rzetelnie rozliczającym VAT podatnikom.

Dążenie ustawodawcy do doskonałości należy ocenić pozytywnie, można jednak nabrać wątpliwości, czy w dalszym ciągu ma on na uwadze zasa-dy pewności i stabilności prawa oraz czy rzeczywiście wychodzi naprzeciw realnym problemom, z jakimi zmagają się przedsiębiorcy.

Nowe pomysły na walkę z szarą strefą

Jedna z planowanych w projekcie nowelizacji ustawy o VAT z 13 lutego 2018 r. zmian wymierzona jest w oszukańczy proceder polegający na wy-stawianiu faktur do paragonów, które zostały wygenerowane przez kasę fiskalną, ale klient ich nie odebrał. W takich przypadkach niejednokrotnie dochodziło do sytuacji, w której sprzedawca na podstawie pozostawionego przez klienta paragonu oraz z wykorzystaniem tzw. fakturomatu wystawiał fakturę, którą za opłatą udostępniał zainteresowanym przedsiębiorcom. Na podstawie takich pustych faktur mogli oni dokumentować koszty uzyskania przychodu w podatku dochodowym oraz odliczać podatek naliczony dla potrzeb rozliczenia podatku od towarów i usług. Zgodnie z projektowanymi przepisami fakturę do paragonu na rzecz nabywcy, który posługuje się określonym numerem NIP, będzie można wystawić je-dynie w sytuacji, gdy paragon dokumentujący transakcję zawiera ten konkretny numer. Takie rozwiązanie pozwoli organom podatkowym zweryfikować, czy faktura, z której korzysta podatnik, rzeczywiście dokumentuje sprzedaż dokonaną na jego rzecz, a tym samym stanowi podstawę do jej wykorzystania w rozliczeniach podatkowych.

W ramach walki z VAT-owskimi oszustwami projektodawca zamierza ograniczyć zwolnienia od podatku od towarów i usług ze względu na rodzaj towarów będących przedmiotem obrotu. Zgodnie z planowaną nowelizacją obowiązujący ustawowy limit zwolnienia nie będzie dotyczył m.in. sprzedaży artykułów elektronicznych. O ile nadużycia w tym obszarze zostały częściowo wyeliminowane, o tyle w dalszym ciągu prowadzenie sprzedaży tego typu artykułów naraża budżet państwa na uszczuplenia. Z czasem rozwiązanie to może znaleźć zastosowanie do innych grup to-warów.

Precyzyjne przesłanki wykreślenia

Ustawa ma również doprecyzować przesłanki wykreślenia podatników z rejestru VAT. Praktyka stosowania obecnie obowiązujących przepisów pokazuje, że przesłanki wykreślenia nie są wystarczająco jasne, przez co budzą wątpliwości interpretacyjne. Spory budzi m.in. to, czy wykreślenie z rejestru podatników VAT następuje tylko w przypadku złożenia deklaracji, w której podatnik nie wykazał podatku do zapłaty, czy też w razie niewykazania w złożonym zeznaniu kwoty podatku do odliczenia. W celu usunięcia tej niejasności projektodawca w omawianym projekcie zmienił spójnik „lub” na „ani”, co oznacza, że wykreślenie z rejestru VAT możliwe będzie w razie wystąpienia dwóch wyżej wymienionych przesłanek.

Podatnicy wykreśleni z rejestru wciąż są narażeni na niepewność i problemy z sądową weryfikacją działań fiskusa.

Korekta deklaracji możliwa po wszczęciu kontroli

Całkowitą nowością jest możliwość złożenia korekty deklaracji podatkowej po wszczęciu kontroli celno-skarbowej. To rozwiązanie pozwoli podatnikowi na uniknięcie dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 20 proc., np. w razie zaniżenia zobowiązania ujawnionego w toku kontroli. Zgodnie z projektem w przypadku korekty deklaracji i uiszczenia zobowiązania lub nienależnego zwrotu VAT w terminie 14 dni od wszczęcia kontroli sankcja będzie mniej dotkliwa, gdyż wyniesie jedynie 15 proc. wysokości uszczuplonego zobowiązania.

Należy jednak podkreślić, że projektowane rozwiązanie dotyczy jedynie możliwości złożenia korekty deklaracji po wszczęciu kontroli cel-no-skarbowej na podstawie ustawy z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej. Prawo do złożenia korekty za badany przez organy okres w dalszym ciągu ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej prowadzonych w trybie określonym w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa. Generalnie jednak intencją ustawodawcy najwyraźniej nie jest samo prowadzenie kontroli, lecz dążenie do tego, aby działania organów Krajowej Administracji Skarbowej przynosiły Skarbowi Państwa realne wpływy – w myśl zasady, że nie liczy się ilość, lecz jakość.

Robert Nogacki, radca prawny

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku oraz doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców