Rejestr niezbędny do notarialnego poświadczania dziedziczenia wystartuje 1 marca 2009 r. Od tego dnia większość czynności spadkowych będzie można dokonać nie tylko w sądzie.
Prace nad elektronicznym rejestrem poświadczeń dziedziczenia, który umożliwi notarialne stwierdzenie nabycia spadku, zostały zakończone. Rejestr miał być gotowy 2 października 2008 r.
- Osoba, która skorzysta z usług notariusza, będzie mogła poświadczyć dziedziczenie szybciej, ale nie znaczy to, że za tę samą cenę - mówi Jacek Wojdyło, prezes Krajowej Rady Notarialnej.
Przepisy umożliwiające notarialne poświadczenie dziedziczenia obowiązują od kilku miesięcy. Ministerstwo Sprawiedliwości nie wydało jednak żadnych przepisów wykonawczych, określających zasady działania rejestru. Wszelkie normy w zakresie funkcjonowania oraz, co ważniejsze, bezpieczeństwa systemu informatycznego musiała ustalić Krajowa Rada Notarialna w formie uchwały.
- Biorąc pod uwagę, że konkretne czynności związane z uruchomieniem rejestru KRN mogła rozpocząć dopiero po wejściu w życie ustawy, tzn. od 2 października 2008 r., uważamy, że prace przebiegały i tak w szybkim tempie - mówi Lech Borzemski, rzecznik KRN.
Opóźnienie w uruchomieniu rejestru spowodowane było także sporami finansowymi na linii notariat - ministerstwo. Dlatego KRN zaskarżyła do Trybunału Konstytucyjnego przepisy zobowiązujące ich do stworzenia publicznego rejestru z prywatnych pieniędzy notariuszy.
Prezes KRN Jacek Wojdyło obawia się, że brak wsparcia państwa doprowadzi do tego, że notariusze będą unikać dokonywania czynności, które muszą dofinansować.
Problemów nie widzi natomiast Ministerstwo Sprawiedliwości.
- Nawet jeżeli poświadczanie dziedziczenia nie łączy się z możliwością osiągania bardzo dużych zysków przez notariuszy, należy oczekiwać, że KRN stworzy rejestr dla dobra notariatu i obywateli RP - mówi Wioletta Olszewska z Ministerstwa Sprawiedliwości.
W przypadku poświadczenia dziedziczenia stawka za czynności notarialne będzie wynosić około 150 zł. Stwierdzenie nabycia spadku w sądzie wymaga natomiast wniesienia opłaty w wysokości 50 zł.
- Opłata, którą obywatel wnosi do sądu, nie jest kosztem uzyskania sądowego stwierdzenia nabycia spadku. Jest to opłata na rzecz państwa, które z budżetu finansuje wydanie tego typu orzeczenia - tłumaczy Jacek Wojdyło.
Postępowanie rozpoczęte u notariusza trafi jednak do sądu, gdy w sporządzonym protokole nie znajdzie się zgodne żądanie złożone przez wszystkie osoby uprawnione do dziedziczenia. Podobna procedura będzie uruchomiona, jeśli rejent poweźmie wątpliwość np. co do osoby spadkobiercy i wysokości udziałów w spadku.
Podstawa prawna
• Ustawa z 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 181, poz. 1287).