Trzy pytania do RAFAŁA PUCHALSKIEGO, sędziego Sądu Rejonowego w Jarosławiu - Właściciel pojazdu narusza obowiązek wskazania osoby użytkującej pojazd tylko wtedy, gdy celowo odmówi wskazania tej osoby albo nie udzieli odpowiedzi na pytanie, zadane mu ustnie lub na piśmie przez policjanta.
ADAM MAKOSZ
Czy osoby, które nie są w stanie wskazać sprawcy wykroczenia drogowego na nieczytelnym zdjęciu z fotoradaru, mogą zostać ukarane za odmowę podania personaliów kierowcy?
RAFAŁ PUCHALSKI
Właściciel pojazdu narusza obowiązek wskazania osoby użytkującej pojazd tylko wtedy, gdy celowo odmówi wskazania tej osoby albo nie udzieli odpowiedzi na pytanie, zadane mu ustnie lub na piśmie przez policjanta. Do takiego wniosku doszedł na przykład Sąd Okręgowy w Tarnowie (sygn. akt II Waz 191/2004).
Należy podkreślić, że podstawową przesłanką odpowiedzialności jest umyślność w działaniu kierowcy. Tym samym wskazanie osób lub ich kręgu, które mogły popełnić wykroczenie drogowe, zwalnia moim zdaniem od odpowiedzialności z art. 65 par. 2 kodeksu wykroczeń (umyślne wprowadzenie w błąd funkcjonariusza). Podobnej ocenie sądu będzie podlegał brak wskazania, dla przykładu, z uwagi na upływ czasu. To policja lub straż miejska, prowadząc postępowanie wyjaśniające, musi wykazać umyślność w działaniu sprawcy. Błędna jest kwalifikacja takiego czynu z art. 97 kodeksu wykroczeń, gdyż przepis ten nie dotyczy w ogóle bezpieczeństwa lub porządku ruchu na drogach publicznych.
Co może zrobić osoba, którą funkcjonariusze chcą ukarać taką grzywną, a co ci, którzy przyjęli taki mandat?
Przysługuje jej prawo do odmowy przyjęcia mandatu karnego. Wówczas funkcjonariusz kieruje sprawę do rozpoznania przez sąd. Ukaranemu mandatem karnym służy prawo do złożenia wniosku do sądu o jego uchylenie w trybie art. 101 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Prawomocny mandat karny podlega uchyleniu, jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący wykroczeniem.
Uchylenie następuje na wniosek ukaranego złożony w zawitym terminie siedmiu dni od daty uprawomocnienia się mandatu lub z urzędu. Wniosek taki nie podlega opłacie.
Uprawniony do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona grzywna.
Czy osoby, które nie odwołały się w siedmiodniowym terminie, mają jakąkolwiek szansę na zwrot uiszczonych grzywien?
Nie mają. Postępowanie mandatowe nie podlega wznowieniu. Nie jest dopuszczalne wznowienie postępowania mandatowego ani postępowania zakończonego wydaniem postanowienia o odmowie uchylenia mandatu karnego, ponieważ orzeczenie to nie kończy prawomocnie postępowania sądowego. Kwestie sporne w tym zakresie rozstrzygnął już Sąd Najwyższy.