Każdy z wierzycieli może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika, jeżeli ten nie wykonuje swoich zobowiązań. Takie uprawnienie przewiduje w art. 20 ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze. Kiedy w praktyce wierzyciel może złożyć taki wniosek?
Wyjaśnijmy, że wierzycielem jest podmiot posiadający w stosunku do dłużnika wierzytelności, które mogą być zaspokojone z masy upadłości. Wierzytelności te mogą wynikać ze stosunków umownych, prawa pracy, należności podatkowych itd. Istotne jest jednak, aby roszczenie wierzyciela składającego wniosek o ogłoszenie upadłości istniało w chwili jej ogłoszenia, choćby było jeszcze niewymagalne.
Wierzytelności przyszłe, uzależnione od spełnienia warunku czy terminu, nie dają prawa do żądania ogłoszenia upadłości dłużnika. Składając wniosek o upadłość, wierzyciel powinien uprawdopodobnić swoją wierzytelność. Ponadto może, choć nie musi, wnosić o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, wskazując wstępne propozycje układowe.
Wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika nie musi być poprzedzony sądowym dochodzeniem wierzytelności. Wystarczające jest, że istnieją obawy, iż dłużnik nie jest wypłacalny lub posiada wielu wierzycieli, a wierzyciel zostanie zaspokojony w większym rozmiarze w postępowaniu upadłościowym. Złożenie wniosku o upadłość w sytuacji, gdy nie ma wątpliwości, że dłużnik jest wypłacalny, a działanie wierzyciela ma na celu jego wyeliminowanie z rynku, czy doprowadzenie do utraty dobrego imienia, traktowane jest jak działanie w złej wierze. W takim przypadku sąd, oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości, obciąży wierzyciela kosztami postępowania i może nakazać wierzycielowi złożenie publicznego oświadczenia o odpowiedniej treści i formie. Wierzyciel działający w złej wierze musi też liczyć się z obowiązkiem pokrycia dłużnikowi, a także osobie trzeciej szkody, będącej wynikiem takiego wniosku. Wierzycielowi służy uprawnienie do cofnięcia złożonego przez niego wniosku przez cały czas trwania postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości.