Ciężarowa ładowarka należąca do wspólników spółki cywilnej B. wjechała na wózek widłowy wspólników spółki cywilnej G. Ładowarka była ubezpieczona w Towarzystwie Ubezpieczeń Wzajemnych TUW i tam Marek G., wspólnik spółki G., zgłosił szkodę.

Ubezpieczyciel stwierdził, że naprawa wózka jest nieuzasadniona, szkoda jest całkowita i wynosi 53 tys. zł, ale odmówił wypłaty odszkodowania. Powołał się na art. 38 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli komunikacyjnych (Dz.U. nr 124, poz. 1152 ze zm.). Ponieważ Marek G. i Andrzej O., wspólnik spółki B., mieli zawartą umowę dobrowolnego ubezpieczenia majątkowego, której przedmiotem było m.in. ubezpieczenie wózka widłowego, zgłoszono szkodę z tego ryzyka.

Ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania, dlatego że szkoda nie została wyrządzona w wyniku uderzenia pojazdu niebędącego w prawnym posiadaniu ubezpieczającego ani niebędącego w jego użytkowaniu w momencie jej powstania. Współposiadaczem pojazdu, który wyrządził szkodę, byli bowiem wspólnik Marka G. i strona umowy ubezpieczenia. Dlatego ubezpieczony nie jest osobą trzecią. Artykuł 38 ust. 1 mówi, że zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody wyrządzone posiadaczowi pojazdu mechanicznego przez kierującego nim. Marek G. nie zgodził się z tym i pozwał ubezpieczyciela do sądu. W odpowiedzi pozwany podnosił dodatkowo zarzut braku legitymacji procesowej powoda (prawa do pozywania).

Sąd I instancji oddalił powództwo. Stwierdził, że w czasie istnienia spółki nie można rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników, bo ma on charakter współwłasności łącznej. Do czasu rozwiązania spółki i przekształcenia współwłasności łącznej we współwłasność w częściach ułamkowych w procesie o świadczenie jako powodowie mogą występować co do zasady jedynie wszyscy wspólnicy spółki.

Powód wniósł od tego wyroku apelację, a przy jej rozpatrywaniu wyłoniło się zagadnienie prawne: czy wspólnik spółki cywilnej może samodzielnie dochodzić wierzytelności wchodzącej w skład majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej? Sąd apelacyjny zwrócił się z tym zagadnieniem prawnym do SN.

W odpowiedzi Sąd Najwyższy podjął następującą uchwałę: wspólnik spółki cywilnej nie jest legitymowany do dochodzenia wierzytelności wchodzącej w skład majątku wspólnego wspólników tej spółki.

SYGN. AKT III CZP 130/10