Regulamin pracy sądów dotyczy działalności administracyjnej, a nie jurysdykcyjnej. A zatem minister nie może w nim zapisywać, czy klauzula wykonalności musi mieć uzasadnienie, czy też nie.
Sąd rejonowy prawomocnym wyrokiem wymierzył Ignacemu D. grzywnę oraz zasądził koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa. Wyrok został opatrzony klauzulą wykonalności i komornikowi zlecono egzekucję należności. Ignacy D. złożył zażalenie, kwestionując zasadność egzekucji i domagając się uchylenia klauzuli wykonalności.
Zdaniem Sądu Okręgowego w Lublinie Regulamin urzędowania sądów powszechnych, wbrew uregulowaniom kodeksowym, zwalnia sąd z obowiązku sporządzenia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, co jest niezgodne z konstytucją.
– Minister sprawiedliwości w nadanym regulaminie urzędowania sądów powszechnych przekroczył swoje kompetencje – twierdził Artur Achramowicz, sędzia składający wniosek do trybunału.
Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności nie jest postępowaniem technicznym, ale sądowym.
– Rozwiązanie umożliwiające sądom odstąpienie od orzekania w sprawach o nadanie klauzuli wykonalności jest sprzeczne z konstytucją – powiedział prokurator Andrzej Stankowski. – Te regulacje powinny być tylko w kodeksie postępowania cywilnego.
Przedstawicielka Ministerstwa Sprawiedliwości była zdania, że zaskarżony przepis regulaminu mieści się w kompetencjach ministra.
– Sądy badają w takich sytuacjach tylko to, czy tytuł egzekucyjny uprawnia do egzekucji i czy orzeczenie jest prawomocne lub natychmiast wykonalne – tłumaczyła Alicja Szkotnicka z Ministerstwa Sprawiedliwości.
Trybunał Konstytucyjny nie podzielił takiego stanowiska.
Sędzia sprawozdawca prof. Andrzej Rzepiński zaznaczył, że naruszone zostały zasady wydawania aktów wykonawczych (art. 92 par. 1 konstytucji).
– Regulamin dotyczy działalności administracyjnej, a nie jurysdykcyjnej sądów – mówił sędzia A. Rzepiński. – Działalność administracyjna definiowana jest jako wszelka aktywność zarządzająca i organizatorska sądów. Całość czynności związanych z nadaniem klauzuli wykonalności traktuje się jako postępowanie sądowe.
Konsekwencją wyroku TK jest uchylenie par. 182 regulaminu. Sądy będą jednak stosować reguły k.p.c. dotyczące nadania klauzuli wykonalności.
Sygnatura akt P 28/08