Organem właściwym do rozpoznania wniosku bezdomnego o ustalenie prawa do świadczeń finansowanych z opieki zdrowotnej jest gmina, w której wnioskodawca miał ostatnie miejsce zameldowania na pobyt stały.
STAN FAKTYCZNY: W lutym 2009 r. do Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Poznaniu wpłynęło postanowienie Ośrodka Pomocy Społecznej w Warszawie dotyczące sfinansowania pobytu w szpitalu osoby bezdomnej. Ośrodek wyjaśnił, że w tym przypadku nie jest on organem właściwym w sprawie ustalenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Bezdomny w grudniu 2008 r. został przyjęty do szpitala w Warszawie w stanie nagłym. Przed pobytem w szpitalu przebywał w placówce dla osób bezdomnych w Warszawie. Jednak ostatnie miejsce zameldowania na pobyt stały posiada w Poznaniu. Dlatego zdaniem OPS o ustaleniu praw do świadczeń zdrowotnych powinien orzekać organ poznański.
Prezydent Poznania wskazywał jednak, że bezdomny mieszka obecnie w Warszawie. Zgodnie zaś z ustawą z 27 sierpnia 2007 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135 ze zm.) w takich przypadkach decyzję w sprawie potwierdzenia prawa do świadczeń wydaje organ gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.
Ponieważ ostatecznie organy nie doszły do porozumienia, kto powinien zająć się wnioskiem bezdomnego, spór kompetencyjny musiał rozstrzygnąć Naczelny Sąd Administracyjny.
Z UZASADNIENIA: Sąd jako organ właściwy do rozpoznania sprawy wskazał prezydenta Poznania. NSA zgodził się, że ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej jako organ właściwy wskazuje wójta (burmistrza, prezydenta) gminy zamieszkania świadczeniobiorcy. Jednak zauważył też, że w sprawie świadczeniobiorcą jest osoba bezdomna. A w tym przypadku z uwagi na ciągłe przemieszczanie się wnioskodawcy nie ma możliwości ustalenia ani miejsca jego pobytu, ani zamieszkania.
W ocenie sądu w takiej sytuacji należało odnieść się do przepisów wskazujących właściwy miejscowo organ załatwiający sprawę osób bezdomnych. Taki organ wskazuje art. 101 ust. 2 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. nr 64, poz. 593 ze zm.). Jest nim gmina właściwa miejscowo ze względu na ostatnie miejsce zameldowania na pobyt stały. Skoro w przypadku osoby bezdomnej nie jest możliwe ustalenie miejsca zamieszkania, gdyż to wiąże się z zamiarem stałego przebywania w określonym miejscu, pod określonym adresem, to konieczne jest posłużenie się adresem stałego zameldowania. Ostatnim miejscem zameldowania wnioskodawcy na pobyt stały było miasto Poznań. Dlatego organem właściwym w sprawie jest prezydenta miasta Poznań.
Wyrok NSA z 23 lipca 2009 r., I OW 63/09, niepublikowany