Spółdzielcy eksmitowani na podstawie nieobowiązującego już przepisu o wykluczeniu członka spółdzielni będą mogli dochodzić odszkodowania z tego tytułu.
Pierwszy prezes Sądu Najwyższego zakwestionował przepis stanowiący, że własnościowe prawo do lokalu wygasa z upływem sześciu miesięcy od dnia ustania członkostwa z innych przyczyn niż śmierć członka. Jeśli członek spółdzielni przed upływem tego terminu wskaże osobę, której zbył prawo, a osoba ta złoży deklarację członkowską, nie traci się mieszkania. Prawo wygasa, gdy odmowa przyjęcia tej osoby na członka spółdzielni stanie się ostateczna, a od dnia ustania członkostwa upłynęło sześć miesięcy. Nabywca może, w ciągu trzech miesięcy od dnia doręczenia mu zawiadomienia o odmowie spółdzielni, wystąpić do sądu o nakazanie przyjęcia go na członka spółdzielni.

Eksmisja po wykluczeniu

Przepis ten został uchylony ustawą z 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw. Nadal wywiera on jednak skutki prawne w odniesieniu do osób, których własnościowe prawo do lokalu wygasło na jego podstawie w wyniku utraty członkostwa w spółdzielni mieszkaniowej i w konsekwencji orzekana została w stosunku do tych osób eksmisja z lokalu.
- Utrata mieszkania była sankcją za utratę członkostwa - zwracała uwagę dr Ewa Wojtasik-Mik, reprezentująca na rozprawie I prezesa Sądu Najwyższego - na tej podstawie wiele osób zostało eksmitowanych na bruk, więc w tym sensie przepis nie utracił mocy.
- Za niekonstytucyjnością nieobowiązującego już art. 227 ust. 1 przemawia fakt, że niemal identyczny przepis nowej ustawy - art. 178 został przez Trybunał Konstytucyjny uchylony wyrokiem z 15 grudnia 2000 r. - dodaje dr Wojtasik-Mik.

Skutki wyroku

Prokurator Barbara Długołędzka, występująca w imieniu Prokuratora Generalnego, także wnosiła o uznanie nieobowiązującego już art. 227 par. 1 za niekonstytucyjny.
Jej zdaniem skutkiem wyroku będzie możliwość wznowienia postępowań już zakończonych, odnoszących się do uchylenia uchwał spółdzielni mieszkaniowych o wykluczeniu członka ze spółdzielni. Nie będzie jednak możliwości wznowień postępowań egzekucyjnych.
- Jeśli jednak uchwała spółdzielni nie była zaskarżona do sądu, to osoby, którym prawo do lokalu wygasło, mogą wystąpić do sądu na podstawie art. 4171, czyli powołać się na bezprawność wydanego aktu - wyjaśnia prokurator Długołędzka. - Osoby eksmitowane z lokalu muszą w takiej sytuacji wykazać, że poniosły szkodę materialną w wyniku utraty spółdzielczego prawa do lokalu.
Sygn. akt K/08