Od 1 lipca br. ochroną własności intelektualnej w Polsce zajmą się specjalne sądy i wyspecjalizowani sędziowie. To zmiana oczekiwana przez przedsiębiorców i zwiększająca ważną rolę rzeczników patentowych jako pierwszych partnerów w biznesie.
– Przedsiębiorcy, którzy z innowacji i właściwej ochrony własności intelektualnej uczynili motor napędowy swojego biznesu mają powody do satysfakcji. Specjalne sądy i wyspecjalizowani sędziowie oraz rzecznicy patentowi, którzy będą ich m. in. reprezentować w tych sprawach przed tymi sądami dają gwarancję rzeczywistej ochrony ich praw – mówi rzecznik patentowy, prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych Dorota Rzążewska.
13 lutego 2020 r. Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego („kpc”) oraz niektórych innych ustaw w dniu 13 lutego 2020 r. a Prezydent podpisał ją 19 lutego 2020 r.
Specjalne sądy własności intelektualnej w Warszawie, Krakowie, Lublinie i Poznaniu i wyspecjalizowani sędziowie
Przygotowywanie projektu ustawy, konsultacje społeczne i cały proces legislacyjny trwał ponad trzy lata. W opinii ekspertów warto było tyle czekać. Ustawa zakłada, że po raz pierwszy w Polsce powstanie kilka sądów własności intelektualnej (a konkretnie kilka wydziałów w ramach niektórych sądów okręgowych), które mają zajmować się wyłącznie sprawami własności intelektualnej.
- Obecnie sprawy o naruszenie praw własności intelektualnej (np. piractwo w zakresie prawa autorskiego lub znaków towarowych, kopiowanie produktów, nieuprawnione korzystanie z cudzych wynalazków czy wzorów użytkowych lub przemysłowych) rozpoznawane były przez sądy powszechne, które nie posiadały wyspecjalizowanych wydziałów i sędziów, zajmujących się tylko tymi sprawami - mówi rzecznik patentowy, wiceprezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych Paweł Kurcman.
Wyjątkiem w tym zakresie jest do lipca br. XXII Wydział Sąd Unijnych Znaków Towarowych i Wzorów Wspólnotowych działający w ramach struktury Sądu Okręgowego w Warszawie, który jest właściwy do rozpoznawania spraw w zakresie unijnych znaków towarowych i wzorów wspólnotowych. Od 1 lipca 2020 r. ustawodawca zmienia tą strukturę i wszystkimi sprawami własności intelektualnej (w tym unijnymi znakami towarowymi i wzorami wspólnotowymi) będą zajmowały się 4 sądy okręgowe: w Warszawie, Gdańsku, Lublinie i Poznaniu oraz 2 sądy apelacyjne w Warszawie i Poznaniu. Liczba tych sądów, według zapowiedzi Ministerstwa Sprawiedliwości, ma się w przyszłości zwiększać. W ramach nowej struktury sądów do spraw własności intelektualnej powstanie tzw. „sąd techniczny” w strukturze Sądu Okręgowego w Warszawie. Będzie sądem wyłącznie właściwym do rozpoznawania spraw własności intelektualnej dotyczących programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym.
Nowy katalog spraw własności intelektualnej
Nowelizacja wprowadza katalog „spraw własności intelektualnej”, dotychczas nieznany polskiemu systemowi postępowania cywilnego. W myśl zmian do katalogu spraw własności intelektualnej należą sprawy ochronę praw autorskich i praw pokrewnych, o ochronę praw własności przemysłowej oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych które są nazwane sprawami własności intelektualnej.
Ponadto sprawami własności intelektualnej w efekcie zmian są także sprawy o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji, o ochronę dóbr osobistych w zakresie, w jakim dotyczy ona wykorzystania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy, towarów lub usług oraz sprawy o ochronę dóbr osobistych w związku z działalnością naukową lub wynalazczą.
- Zdefiniowanie na nowo katalogu spraw własności intelektualnej i jego rozszerzenie w rzeczywistości porządkuje zakres spraw własności intelektualnej. To dobra i oczekiwana zmiana – mówi Małgorzata Kluczyk, rzecznik patentowy.
Obligatoryjny profesjonalny pełnomocnik, m. in. rzecznik patentowy
W myśl zmian sprawy własności intelektualnej staną się trzecią grupą spraw – obok postępowania przed Sądem Najwyższym, a także postępowań na podstawie przepisów ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym – w zakresie których w polskim systemie prawnym obowiązywał będzie przymus reprezentowania strony przez zawodowego pełnomocnika.
- Ustawodawca wskazuje, że stopień skomplikowania spraw własności intelektualnej jest często tak duży, że sprawne przeprowadzenie postępowania może gwarantować zastępstwo profesjonalnego pełnomocnika, jakimi są rzecznicy patentowi, radcy prawni i adwokaci – komentuje zmiany, rzecznik patentowy Agnieszka Iwaniuk.
Ustawodawca stawia na rzeczników patentowych
Ważną zmianą jest także długo oczekiwana przez środowisko rzeczników patentowych ale i przedsiębiorców kwestia jasnego uregulowania uprawnień rzeczników patentowych do reprezentowania strony we wszystkich sprawach własności intelektualnej.
- Z uwagi na typową przy prowadzeniu spraw własności intelektualnej kumulacją podstaw prawnych dochodzonych roszczeń, a także biorąc pod uwagę dotychczasowe doświadczenie i merytoryczną wiedzę rzeczników patentowych na temat praw własności intelektualnej, ustawodawca uznał za zasadne, aby usunąć bariery w reprezentowaniu przez rzeczników patentowych będących pełnomocnikami procesowymi w postępowaniach przed sądami własności intelektualnej, we wszystkich sprawach własności intelektualne – komentuje zmiany Joanna Bocheńska, rzecznik patentowy.
Pozostaje mieć nadzieję, że za kilka miesięcy sądy własności intelektualnej staną się faktem i ich funkcjonowanie spełni oczekiwania, zwłaszcza przedsiębiorców, co do jeszcze szybszego, merytorycznego i sprawniejszego orzekania w sprawach własności intelektualnej.