Ustne uzasadnienia orzeczeń powinny być wygłaszane jedynie w sprawach, w których występują proste stany faktyczne i które nie wymagają wydania rozstrzygnięcia w oparciu o skomplikowane podstawy prawne - ocenia rzecznik praw obywatelskich.
Jednak ze skarg wpływających do RPO wynika, iż niejednokrotnie ustne uzasadnienia występują w sprawach skomplikowanych dowodowo i faktycznie, oraz tam gdzie wydobycie normy prawnej, mającej stanowić podstawę prawną rozstrzygnięcia, jest możliwe na drodze rozbudowanej wykładni wielu przepisów prawnych.
Zdaniem RPO w tego rodzaju sprawach cywilnych zasadnicze funkcje uzasadnienia nie mogą zostać zrealizowane.
"Sama natura uzasadnienia ustnego, zakładająca istotne uproszczenie i skrótowość, zdaje się przesądzać, iż w tego typu sprawach nie jest możliwe należyte wywiązanie się przez sąd z powinności zawarcia w nim (...) wszystkich elementów wymaganych regulacją art. 328 par. 2 k.p.c." - czytamy w wystąpieniu RPO.
W tym zakresie, zdaniem rzecznika istnieje poważne ryzyko zaistnienia uszczerbku w sferze konstytucyjnego prawa do sądu.
"W państwie prawa przyspieszenie biegu postępowania nie może być realizowane w każdej sytuacji, bez liczenia się ze skutkami w sferze uprawnień procesowych stron" - dodaje RPO.
PS/źródło: RPO