17 sierpnia weszło w życie unijne rozporządzenie określające, które sądy będą właściwe do orzekania w międzynarodowych sprawach spadkowych i jakie prawo należy w takich przypadkach stosować, a także wprowadzające jednolite, europejskie poświadczenie spadkowe.

Chodzi o rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego. Będzie ono dotyczyć dziedziczenia po osobach zmarłych po lub w dniu 17 sierpnia 2015 roku.

Zgodnie z nowymi przepisami, jeśli spadkodawca w testamencie nie dokonał wyboru prawa ojczystego, prawem właściwym w odniesieniu do spraw spadkowych będzie prawo państwa, w którym znajduje się jego stałe miejsce pobytu w chwili śmierci. Oznacza to np., że spadek po Polaku mieszkającym na stałe w Niemczech spadkobiercy nabędą według prawa niemieckiego i to w Niemczech będzie toczyć się całe postępowanie. Obywatelstwo zmarłego nie będzie miało więc znaczenia, o ile miał on ścisły, trwały związek z Niemcami i tam znajdował się ośrodek jego interesów życiowych i zawodowych (co wyklucza turystów).

Spadkodawca może jednak przed śmiercią wybrać prawo państwa, którego jest obywatelem. Musi to zrobić w sposób wyraźny w testamencie lub musi to jasno wynikać z takiego dokumentu. Jeśli spadkodawca skorzysta z tej możliwości, jego następcy prawni uzyskają możliwość wybrania sądów państwa ojczystego, które wskazał zmarły.

Rozporządzenie wprowadza także europejskie poświadczenie spadkowe, czyli dokument, który ma ułatwić uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach spadkowych wydanych w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Będzie on swoistym dowodem na to, że osoba w nim wymieniona posiada określone w tym dokumencie prawa do spadku, dzięki czemu dochodzenie praw majątkowych ma przebiegać szybciej. Poświadczenie będzie wydawane w jednolitej co do zasady procedurze i według identycznego wzoru we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, w których obowiązuje rozporządzenie.