Ograniczenie możliwości orzekania kar w zawieszeniu oraz szersze stosowanie kary grzywny i ograniczenia wolności - to główne cele nowelizacji kodeksu karnego, nad którą posłowie pracowali w drugim czytaniu 13 stycznia.

Projekt rządowy zakłada, że zawieszona będzie mogła zostać wyłącznie kara pozbawienia wolności nieprzekraczająca roku. Wobec drobnych przestępców częściej mają być stosowane
ary wolnościowe: grzywna oraz ograniczenie wolności. Z kolei sprawców przestępstw ciężkich będzie można karać surowiej niż obecnie - górna granica kary pozbawienia wolności wyniesie bowiem 20 lat.

Projekt przewiduje też wydłużenie do dwóch lat okresu, na jaki będzie można orzekać karę ograniczenia wolności. Ponadto osoby na nią skazane będą mogły zostać zobowiązane do wykonania bezpłatnej pracy na cele społeczne. Możliwe będzie także potrącenie z wynagrodzenia od 10 do 25 proc. na cele społeczne. Sąd będzie mógł objąć skazanego na karę ograniczenia wolności dozorem elektronicznym w wymiarze do 12 godzin dziennie przez maksymalnie rok.

Zgodnie z projektowanymi zmianami możliwe stanie się orzekanie kary mieszanej, która zakłada, że skazany najpierw będzie mógł spędzić określony czas w więzieniu, a następnie odbędzie karę ograniczenia wolności.

Projekt nowelizacji zmienia też przepisy dotyczące przepadku korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa. Możliwa ma być wykorzystywanie tzw. konfiskaty rozszerzonej, obejmująca również mienie, które sprawca już wprowadził do obrotu.

Zgodnie z projektowanymi regulacjami środki zabezpieczające będą stosowane wobec osób niepoczytalnych, z ograniczoną poczytalnością oraz sprawców niektórych przestępstw, którzy ze względu na zaburzenie sfery woli stanowią zagrożenie społeczne. Środki zabezpieczające będą mogły być orzekane obok kary m.in. wobec poczytalnych sprawców zabójstwa, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, zgwałcenia lub pedofilii.

Nowe podejście do karania obejmuje też zmiany w kodeksie karnym wykonawczym m.in. w zakresie zwiększenia liczby osób biorących udział w widzeniu, uprawnień związanych z korzystaniem z aparatu telefonicznego, prawa tymczasowo aresztowanego do korespondencji z obrońcą. Projekt zakłada, że wydłużony okres przedawnienia ma objąć przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, popełnione na szkodę małoletniego, za które maksymalna grożąca kara jest surowsza niż 5 lat więzienia.

Projekt, nad którym pracuje sejm, wykonuje też orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 17 lipca 2013 r. TK uznał za niekonstytucyjny przepis przewidujący bezwarunkowe odwieszanie wykonania kary więzienia sprawcom, którzy umyślnie popełnili w okresie próbnym przestępstwo podobne do tego, za jakie zostali poprzednio skazani.