Kształt przyszłej procedury karnej spoczywa teraz w rękach posłów. To oni zdecydują, czy za rok na salach rozpraw zapanuje totalna kontradyktoryjność, polegająca na radykalnym ograniczeniu inicjatywy dowodowej sądu, czy też sędzia będzie wciąż mógł w pewnym zakresie wyręczać strony i przeprowadzać dowody z urzędu.
Postawienia kropki nad i w tej sprawie chce minister sprawiedliwości. Proponuje on w ramach wielkiej nowelizacji kodeksu karnego także ważne zmiany w uchwalonej już nowelizacji procedury karnej, która ma wejść w życie w lipcu 2015 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1247). Poprawki są już po I czytaniu, skierowano je do komisji nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.
Projekt zawiera istotną modyfikację art. 167 k.p.k. Zmierza ona do domknięcia furtki, która pozwalałaby sądowi w wyjątkowych sytuacjach na przeprowadzanie dowodów z urzędu. Ministerstwo Sprawiedliwości obawiało się bowiem, że ten wyjątek stałby się regułą. Ustalony zostaje więc wąski katalog dowodów, które sąd będzie mógł dopuścić z urzędu w wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych szczególnymi okolicznościami. Będzie to tylko opinia na okoliczność stanu zdrowia psychicznego oskarżonego lub inny dowód z opinii biegłego. W razie potrzeby sąd będzie mógł zasięgać także informacji o poprzednich skazaniach oskarżonego. Co do zasady inicjatywa dowodowa ma bowiem spoczywać w rękach stron. Sąd ma nią dysponować tylko w ekstremalnych sytuacjach, by – jak wskazuje resort – „przy bierności stron zapobiec skazaniu osoby, co do której zachodzą negatywne przesłanki procesowe, albo wymierzeniu rażąco nieadekwatnej sankcji karnej”.
Ujawnianie danych świadków w postępowaniu to ryzyko

Zobacz również
Tak głębokiej reformie sprzeciwiają się prokuratorzy. Ich związek zawodowy dowodził, że obecna prokuratura nie jest do niej przygotowana i apelował do ministra sprawiedliwości o przesunięcie terminu wejścia w życie zmian w k.p.k. o rok, do lipca 2016 r.
Bezskutecznie.
Sceptycznie do nowych propozycji podchodzi także Prokuratura Generalna. Tym bardziej że opiniowała tylko zmiany w pierwotnym kształcie. I nie przedstawiono jej ostatecznej wersji projektu.
– Projekt uległ istotnym modyfikacjom, które już nie były przedmiotem konsultacji społecznych. Tym samym Prokuratura Generalna znacznej części zmian objętych projektem nie opiniowała – wskazuje Mateusz Martyniuk, rzecznik prasowy Prokuratury Generalnej.
I zapowiada:
– Wprawdzie takiego formalnego obowiązku nie ma, jednakże Prokuratura Generalna będzie się jeszcze ustosunkowywała do projektu w toku prac parlamentarnych.
Podkreśla jednak wyraźnie, że Prokuratura Generalna negatywnie ocenia kierunek zmian.
– Zwłaszcza kolejną, mało czytelną i budzącą poważne wątpliwości interpretacyjne nowelizację art. 167 kodeksu postępowania karnego. Zmiany te prowadzą bowiem do stworzenia skrajnego modelu kontradyktoryjnego, nieznajdującego uzasadnienia w realiach polskiego wymiaru sprawiedliwości – przekonuje Mateusz Martyniuk.
Etap legislacyjny
Projekt w pracach komisji