W dniu 19 listopada 2010 roku rozpocznie się Krajowy Zjazd Adwokatury, podczas którego palestra m.in. wybierze nowe władze. Jest to zatem również optymalny moment na kompilację jej trzyletnich starań zmierzających do zmiany oblicza Adwokatury.
W czasie kończącej się w 2010 roku trzyletniej kadencji władz Adwokatury przypadł jubileusz 90-lecia samorządu adwokackiego. Był to czas intensywnych zmian modernizujących palestrę. Adwokat stał się lepiej dostępny dla wszystkich – zarówno za sprawą znacznego zwiększenia liczebności palestry, jak też poprzez rozmaite społeczne akcje dające możliwość skorzystania z usług adwokackich najuboższym.
Niezwykle bolesnym wydarzeniem mijającej kadencji była tragiczna śmierć Prezes NRA adw. Joanny Agackiej-Indeckiej i redaktora naczelnego miesięcznika „Palestra” adw. Stanisława Mikke oraz dwojga innych adwokatów: Jolanty Szymanek Deresz i Stanisława Zająca. w katastrofie w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 r. Mimo tej niepowetowanej straty nie zaprzestano zmian modernizujących Adwokaturę.
Adwokatura powiększa swoje szeregi
U progu obecnej kadencji, tj. w końcu 2007 roku, było w Polsce 8781 adwokatów. Obecnie adwokatów wykonujących zawód jest 8560, niewykonujących zawodu – 2089, a aplikantów – 5277. To wzrost o ponad 1/5. Dziś ponad połowa (54 proc.) czynnych zawodowo członków palestry to adwokaci, którzy zdobyli ten zawód w XXI wieku. Zdecydowana większość (71 proc.) adwokatów uzyskała szlify zawodowe po roku 1989. Adwokaturę tworzą zatem głównie prawnicy, którzy swoje doświadczenie życiowe i zawodowe nabyli już w dzisiejszych realiach społecznych i gospodarczych.
Dostęp obywateli do adwokata coraz szerszy
Dostęp do adwokata dla obywateli jest coraz łatwiejszy. W dniu 12 października 2010 r. Adwokatura oficjalnie uruchomiła Krajowy Rejestr Adwokatów i Aplikantów Adwokackich, który jest jedynym ogólnie dostępnym i autoryzowanym przez władze palestry spisem wszystkich jej członków– zarówno czynnych adwokatów, aplikantów adwokackich oraz adwokatów niewykonujących zawodu.
Rejestr ułatwia weryfikację statusu adwokata, odnalezienie jego adresu lub innych danych kontaktowych. Jak podkreśla p.o. Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej adw. Andrzej Michałowski- Zastaliśmy Adwokaturę papierową, zostawimy ją multimedialną .
Szerszy dostęp do zawodu
Nastąpiło także otwarcie zawodu adwokata na radców, którzy chcą się wpisać na listę adwokacką. W specjalnej uchwale z 2009 roku zwolniono radców przechodzących do palestry z obowiązku prowadzenia spraw karnych z urzędu przez okres dwóch lat.
Akcje pro publico bono
Adwokatura dostrzega potrzeby najuboższych. W minionym trzyleciu po raz pierwszy zorganizowano na skalę ogólnopolską akcje bezpłatnych porad adwokackich. W pierwszej edycji, która odbyła się 9 maja 2009 r., wzięło udział ok. 650 adwokatów i aplikantów adwokackich, a w kolejnych liczba ta rosła, by podczas akcji w listopadzie 2010 r. przekroczyć 1000. Za każdym razem udzielali oni porad kilkunastu tysiącom osób. Akcje te były wypełnieniem jednego z podstawowych celów adwokatury, jakim jest pomoc potrzebującym. Stanowiły także element społecznej edukacji w dziedzinie prawa
W roku 2010 Adwokatura oprócz ogólnopolskich dni bezpłatnych porad zorganizowała bezpłatne akcje będące odpowiedzią na dramatyczne wydarzenia, takie jak wiosenne i letnie powodzie, katastrofa smoleńska, wypadki autokaru pod Berlinem i busa pod Nowym Miastem.
Działalność edukacyjna w interesie społecznym
Adwokatura podejmowała w tym okresie liczne działania mające na celu propagowanie w społeczeństwie wiedzy o prawie, jak też o wartościach przyświecających misji prawnika. Okazją do tego były nie tylko akcje bezpłatnych porad prawnych, ale też inne wydarzenia. Ważne społecznie problemy rozwodów, alimentów i opieki nad dziećmi w kontekście międzynarodowym zostały poruszone podczas konferencji z udziałem prawników z zagranicy, która odbyła się 24 kwietnia 2009 r. pod hasłem „Unijne prawo rozwiąże kryzys rozbitych migracją rodzin”. Z kolei problemy nurtujące środowisko prawnicze, ale mające znaczenie także dla społecznego odbioru zawodów prawniczych były tematem konferencji „Wartości i sukces zawodowy prawników – granice kompromisu?” zorganizowanej na Uniwersytecie Warszawskim 27 listopada 2009 r. Przedstawiciele Adwokatury częściej, niż w poprzednich latach występowali w mediach, wypowiadając się na aktualne sprawy związane z prawem i wymiarem sprawiedliwości. W sumie w latach 2008-2010 w prasie, radiu, telewizji i Internecie ukazało się niemal 17 tys. takich publikacji.
Sprawniejsze postępowania dyscyplinarne
Zadbano o sprawniejsze postępowania dyscyplinarne w stosunku do adwokatów naruszających normy zawodowe. Wprowadzony w marcu 2008 r. nowy regulamin działania rzeczników dyscyplinarnych (tj. swoistych „prokuratorów” wewnętrznych) ograniczył do 3 miesięcy termin dochodzenia prowadzonego przez rzecznika. Rzecznik Dyscyplinarny NRA zyskał tez więcej kompetencji kontrolnych nad rzecznikami Okręgowych Rad Adwokackich. Wpłynęło to na przyspieszenie postępowań dyscyplinarnych. Propozycje usprawnienia i przyspieszenia postępowań dyscyplinarnych przyjął też Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Adwokatury, obradujący 6 marca 2010 r. (obecnie trwają prace nad projektem szczegółowych rozwiązań w tym zakresie).
Ponadto Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski podpisał ustawę z dnia 8 października 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych zmieniającą uprawnienia Ministra Sprawiedliwości do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko adwokatom, radcom prawnym i aplikantom
Zgodnie z nowelą Minister Sprawiedliwości utracił możliwość występowania z żądaniem wszczęcia postępowania dyscyplinarnego bezpośrednio przed sądem dyscyplinarnym, a zatem z pominięciem etapu dochodzenia bądź też niezależnie od jego wyniku.
Nowelizacja stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wydanego w dniu 1 grudnia 2009 r.
Przypomnijmy że stan prawny sprzed nowelizacji przewidywał uprawnienia Ministra Sprawiedliwości do wydania polecenia o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego niezależnie od wyniku przeprowadzonego w danej sprawie dochodzenia.
Trybunał Konstytucyjny orzekając o sprzeczności z konstytucją uzasadniając podnosił, iż dochodzenie stanowiące pierwszą fazę postępowania dyscyplinarnego ma dać odpowiedź na pytanie: czy istnieją przesłanki do wszczęcia postępowania przed sądem dyscyplinarnym.
Nowoczesne reguły wykonywania zawodu
Adwokatura wprowadziła nowe reguły wykonywania zawodu w indywidualnych kancelariach i w spółkach. Z końcem października 2009 r. zaczęła obowiązywać uchwała NRA, dostosowująca te reguły do realiów rynku prawniczego w XXI wieku. W trosce o dobro klientów określono tam szczegółowo zasady właściwej dokumentacji korespondencji z nimi (w tym elektronicznej), a także zasady tajemnicy ochrony tajemnicy zawodowej adwokata. Dla zapewnienia lepszej przejrzystości finansowej kancelarii adwokackich pojawiły się szczegółowe wytyczne co do dokumentacji rachunkowej. Uregulowano także niektóre kwestie związane z prowadzeniem spraw z urzędu. Dopuszczono podawanie przez adwokata specjalizacji w określonych dziedzinach prawa, co ma na celu jak najlepszy dobór pełnomocnika dla osób, którym przysługuje prawo do pełnomocnika opłacanego przez państwo.
Zmian tych dokonano równolegle z wejściem w życie nowych przepisów Ustawy - Prawo o adwokaturze, przewidujących możliwość tworzenia wspólnych kancelarii już nie tylko z radcami prawymi, ale też z rzecznikami patentowymi , doradcami podatkowymi i prawnikami zagranicznymi prowadzącymi działalność w Polsce. Nowe zasady działania kancelarii pozwalają na multidyscyplinarną obsługę klientów, co jest ważne zwłaszcza w przypadkach usług dla biznesu.
Propozycje reform
Obradujący w dniu 6 marca 2010 r. Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Adwokatury zajmował się, obok kwestii dotyczących samorządu adwokackiego, także sprawami o wymiarze ogólnospołecznym. W przyjętej uchwale delegaci przedstawili propozycje reform dotyczących m.in. stworzenia systemu pomocy prawnej dla najuboższych, zmianę przepisów i praktyki w zakresie tymczasowych aresztowań oraz wzmocnienie ochrony praw dzieci pokrzywdzonych przestępstwami.
Działalność międzynarodowa
Przedstawiciele polskiej palestry biorą aktywny udział w pracach międzynarodowych organizacji prawniczych, przede wszystkim The Council of Bars and Law Societies of Europe (CCBE) oraz International Bar Association (IBA).
Współpraca ta zaowocowała m.in. wprowadzeniem do regulaminu wykonywania zawodu adwokata nowych reguł Kodeksu Etyki CCBE dotyczących tzw. prania pieniędzy. Dzięki zaangażowaniu przedstawicieli NRA w merytoryczne prace zespołów CCBE zajmujących się zagadnieniami na styku jurysdykcji różnych państw, wprowadzono elementy tych zagadnień do programu szkolenia aplikantów adwokackich. Dotyczyło to m.in.: międzynarodowych postępowań rozwodowych i alimentacyjnych, europejskiego nakazu zapłaty i jego egzekucji, upadłości transgranicznej, europejskiego nakazu aresztowania, postępowań dowodowych za granicą, i postępowań przed organami międzynarodowymi. Dzięki temu adepci palestry uzyskali szansę należytego przygotowania do wykonywania zawodu w realiach XXI wieku.
Źródło:Biuro Prasowe NRA, listopad 2010
Paulina Szewioła
Zobacz także: