Dnia 2 marca 2010 r. kończy się kadencja Janusza Niemcewicza - sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Do 1 lutego 2010 r. powinny zostać zgłoszone kandydatury na nowego sędziego TK. Choć termin ten upływa za kilka dni to ani Prezydium Sejmu, ani kluby poselskie, nie poinformowały jeszcze opinii publicznej o nazwiskach kandydatów.

Koalicja trzech organizacji: Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Polskiej Sekcji Międzynarodowej Komisji Prawników oraz INPRIS – Instytutu Prawa i Społeczeństwa kontynuują zapoczątkowany w 2006 r. (wówczas z Fundacją im. Stefana Batorego) projekt obywatelskiego monitoringu kandydatów na sędziów. Naszym celem jest zwiększenie udziału społeczeństwa w procesie wyboru kandydatów na stanowiska sędziowskie do Trybunału Konstytucyjnego. Zamierzamy się przyjrzeć także najbliższym wyborom sędziego TK.

W Polsce dyskutuje się o kandydatach na wiele stanowisk państwowych, natomiast, jak dotąd ciągle nie utrwaliła się tradycja publicznych debat o kandydatach na stanowiska sędziowskie. Chcemy to nadal zmieniać. Sądy i trybunały odgrywają w demokratycznym państwie prawa rolę fundamentalną i dlatego kluczowe jest to, kim są sędziowie. Proces ich wyboru powinien być transparentny i dawać możliwość zabrania głosu różnym środowiskom, w tym organizacjom pozarządowym oraz korporacjom prawniczym, radom wydziałów prawa i innym zainteresowanym instytucjom.

Zamierzamy włączyć opinię publiczna w proces wyboru sędziów. Debata publiczna nad kandydatami powinna się odbywać na podstawie ogólnie dostępnych informacji i w oparciu o obiektywne kryteria oceny. Wśród zaplanowanych działań związanych z wyborem nowego sędziego TK przewidujemy m.in. skierowanie ankiety do kandydatów, zebranie i publikację informacji o zaproponowanych kandydatach, jeśli to będzie możliwe organizację spotkania z kandydatami oraz obserwację działań Sejmu w procedurze wyboru sędziego TK.

Raport z monitoringu wyborów do TK w 2006 r. dostępny jest na stronie: www.monitoringsedziow.org.pl. Naszym zamiarem jest wprowadzenie na stałe do polskiej praktyki elementu udziału organizacji społecznych w debacie nad kandydatami na stanowiska sędziowskie sądów najwyższych instancji – w tym Trybunału Konstytucyjnego.

HFPC/AS