Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie przepisów regulujących dostęp do zawodu radcy prawnego.

W pierwszej grupie przepisów rozpoznawanych przez Trybunał znalazły się regulacje dotyczące dostępu do zawodu radcy prawnego bez składania egzaminu radcowskiego oraz przepisy regulujące możliwość przystąpienia do egzaminu zawodowego bez odbywania aplikacji.

Trybunał przypomniał, że wybór modelu naboru do zawodów prawniczych należy do ustawodawcy. Konstytucja nie przesądza bowiem trybu kształcenia teoretycznego oraz przygotowania praktycznego do wykonywania reglamentowanych zawodów prawniczych.

Zobacz: TK: Zgoda rodziców na leczenie małoletniego zgodna z konstytucją

Wskazał także, że kontrola przepisów dotyczących tego zagadnienia przez Trybunał Konstytucyjny może polegać tylko i wyłącznie na zbadaniu ich z odpowiednimi wzorcami kontroli, a nie na ocenie celowości czy słuszności wyboru danego modelu przez ustawodawcę, o ile ten model mieści się w konstytucyjnych ramach.

Odnosząc się do kwestionowanych przepisów Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodny z konstytucją przepis o dostępie do zawodu radcy prawnego bez złożenia egzaminu radcowskiego dla osób zajmujących stanowisko sędziego, prokuratora oraz wykonujących zawód adwokata albo notariusza.

W ocenie Trybunału przepisy dopuszczające do wykonywania zawodu radcy prawnego osoby, które uprzednio wykonywały zawód sędziego, prokuratora, notariusza lub adwokata nie stwarzają podstaw dla twierdzenia jakoby takie osoby nie miały należytego przygotowania zawodowego, a wykonywanie przez nich obowiązków radców prawnych odbywało się na niższym poziomie.

Zobacz: TK : Wyłączenie prokuratora prowadzącego postępowanie przygotowawcze

Trybunał Konstytucyjny uznał także za zgodny z konstytucją przepis o dopuszczeniu do zawodu radcy prawnego osób, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski i wykonywały inne zawody prawnicze. W ocenie Trybunału intencją ustawodawcy było to, aby do wymaganego trzyletniego okresu praktyki prawniczej mogły być zaliczane okresy praktyki poprzedzające zdanie egzaminu sędziowskiego lub prokuratorskiego. W ocenie Trybunału analiza zaskarżonych regulacji nie uzasadnia stanowiska, że osoby, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski i legitymują się odpowiednią praktyką, nie mają należytego przygotowania zawodowego.

Ponadto Trybunał Konstytucyjny uznał zgodność z konstytucją przepisów o dostępie do zawodu radcy prawnego dla osób, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski i wykonywały czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej. Trybunał zaznaczył, iż samorząd radcowski może ocenić, czy określona osoba ubiegająca się o wpis daje rękojmię należytego wykonywania zawodu radcy prawnego, a przesłanką oceny powinien być okres wykonywania wymagających wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, czas wykonywania czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej jest okresem, w którym osoba uprawniona zdobywa wymagane doświadczenie prawnicze, które predestynuje ja do wykonywania zawodu radcy prawnego.

Trybunał Konstytucyjny rozpoznał także przepisy dotyczące dostępu do zawodu radcy prawnego osób ze stopniem naukowym doktora nauk prawnych, uznając je za zgodne z konstytucją. Trybunał uznał, że wymóg trzyletniego okresu wykonywania wymagających wiedzy prawniczej czynności związanych ze świadczeniem pomocy prawnej, który jest stawiany w stosunku do osób ze stopniem naukowym doktora, odpowiada czasowi trwania aplikacji radcowskiej i w związku z tym zapewnia możliwość zdobycia praktycznego doświadczenia prawniczego równego aplikacji.

Ponadto Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepisy dotyczące możliwości składania egzaminu radcowskiego bez odbycia aplikacji przez osoby, które wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez radcę prawnego lub adwokata w określonym okresie są zgodne z konstytucją.

Zobacz: TK o nadaniu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności

Podobnie Trybunał orzekł w stosunku do przepisów dotyczących możliwości składania egzaminu radcowskiego bez odbycia aplikacji w stosunku do osób, które wykonywania czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej w kancelariach lub urzędach organów władzy publicznej.

Trybunał stwierdził, że pojęcie wykonywania czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej wymagające wiedzy prawniczej jest ściśle określone w ustawy o radcach prawnych. Daje ono możliwość zdobycia odpowiedniej praktyki i doświadczenia zawodowego. Inne umiejętności takiej osoby są weryfikowane za pomocą egzaminu radcowskiego, na który wpływ ma samorząd zawodowy. W ocenie Trybunału taka formuła umożliwia należyte sprawowanie pieczy nad wykonywaniem zawodu, gdyż eliminuje osoby, które nie zdadzą egzaminu, mimo że wykonywały czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej.

Trybunał Konstytucyjny orzekł również o konstytucyjności przepisów dotyczących dopuszczenia do egzaminu radcowskiego osób zatrudnionych na stanowisku referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, asystenta sędziego lub asystenta prokuratora.

Wyrok TK z dnia 7 marca 2012 r. K 3/10

PS/źródło:TK

Zobacz także:

TK: Surowość kary orzekanej wobec prawników w postępowaniu lustracyjnym niekonstytucyjna

TK: ZUS nie może bez ograniczeń weryfikować prawa do emerytury i renty