Zgodnie z wyrokiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości obywatel Unii, który nigdy nie skorzystał z przysługującego mu prawa do swobodnego przemieszczania się, nie może powoływać się na obywatelstwo Unii w celu zalegalizowania pobytu swego małżonka pochodzącego z państwa trzeciego.
Tak długo jak taka osoba nie zostanie pozbawiona przysługującego jej prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, jej sytuacja nie wykazuje żadnego łącznika z jakąkolwiek sytuacją regulowaną przez prawo Unii
Prawo Unii pozwala współmałżonkowi obywatela państwa członkowskiego przebywającego zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim na towarzyszenie swemu małżonkowi także wówczas, gdy ten pierwszy nie posiada przynależności państwowej żadnego z państw członkowskich Unii.
Stan faktyczny
ETS orzekał w sprawie, w której obywatelka Wielkiej Brytanii, posiadająca także obywatelstwo irlandzkie, która urodziła się i zawsze przebywała w Wielkiej Brytanii, a ponadto nigdy nie skorzystała z przysługującego jej prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium innych państw członkowskich Unii, w następstwie zawarcia małżeństwa z obywatelem Jamajki wystąpiła po raz pierwszy o wydanie jej paszportu irlandzkiego i go otrzymała. Następnie, jako obywatelka irlandzka pragnąca przebywać w Wielkiej Brytanii, zgodnie z prawem Unii wystąpiła do władz brytyjskich o wydanie dokumentu pobytowego. Jej małżonek wystąpił z kolei o zezwolenie na pobyt w charakterze współmałżonka obywatela Unii. Wnioski te zostały oddalone na tej podstawie, że obywatelka ta nie mogła uzasadniać swego pobytu prawem Unii i powoływać się na to prawo w celu zalegalizowania pobytu swego małżonka, ponieważ nigdy nie skorzystała z przysługującego jej prawa do przemieszczania się i pobytu na terytorium innych niż Wielka Brytania państw członkowskich.
Pytanie do Trybunału
Rozpatrujący ten spór Sąd Najwyższy Wielkiej Brytanii zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy wspomniana obywatelka może powoływać się na normy prawa Unii mające na celu ułatwienie korzystania z prawa do swobodnego przemieszczania się na terytorium państw członkowskich.
Rozstrzygnięcie Trybunału
W ogłoszonym w dniu 5 maja 2011 roku wyroku Trybunał wyjaśnił iż, dyrektywa w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich określa, w jaki sposób i pod jakimi warunkami obywatele europejscy mogą wykonywać przysługujące im prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich. Dyrektywa dotyczy przemieszczania przez obywatela Unii do państwa członkowskiego innego niż to, którego przynależność państwową posiada, lub jego pobytu w takim państwie. Trybunał przypomniał, że zgodnie z jedną z zasad prawa międzynarodowego, pobyt osoby – takiej jak ta obywatelka Wielkiej Brytanii, w państwie członkowskim swojej przynależności państwowej nie może zostać uzależniony od spełnienia jakichkolwiek warunków. Trybunał stwierdził zatem, że przywołana dyrektywa nie może mieć na celu regulowania sytuacji takiej osoby.
Małżonkowi nie przysługują prawa na podstawie dyrektywy
Jednocześnie Trybunał wskazał, że okoliczność, iż obywatel Unii posiada przynależność państwową kilku państw członkowskich nie oznacza, że skorzystał on z przysługującego mu prawa do swobodnego przemieszczania się. A zatem Trybunał orzekł, że wspomniana dyrektywa nie ma zastosowania do opisanej sytuacji. W odniesieniu do małżonka Trybunał stwierdził, że skoro nie jest on współmałżonkiem obywatela państwa członkowskiego, który skorzystał z przysługującego mu prawa do swobodnego przemieszczania się, on również nie może korzystać z praw przyznanych przez dyrektywę.
Trybunał udzielił odpowiedzi, że wobec braku środków krajowych skutkujących pozbawieniem obywatelki Wielkiej Brytanii możliwości skutecznego korzystania z istoty praw wynikających z posiadanego przez nią statusu obywatela Unii lub stanowiących przeszkodę w wykonywaniu przysługującego jej prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, sytuacja jej nie wykazuje żadnego łącznika z sytuacjami regulowanymi przez prawo Unii i zastosowanie do niej znajduje jedynie prawo krajowe państwa członkowskiego. W tych okolicznościach osoba ta nie może uzasadniać swego pobytu w Wielkiej Brytanii prawami nierozerwalnie związanymi z obywatelstwem Unii.
RO/ źródło: curia
Zobacz także:
ETS: zakaz naruszania prawa do znaku towarowego stosuje się na obszarze całej UE
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie Komisji Majątkowej