W dniu 17 listopada 2010 roku Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Przedsiębiorstwa Wielobranżowego "ROEL" Szmidt i Miśta spółka jawna w Markach dotyczącą momentu powstania obowiązku podatkowego oraz podstawy podatku akcyzowego z tytułu sprzedaży oleju opałowego na cele inne niż opałowe uznając kwestionowane przepisy za zgodne z konstytucją.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:
1. § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie podatku akcyzowego są zgodne z art. 22 oraz art. 84 w związku z art. 2, art. 7, art. 92 ust. 1 i art. 217 konstytucji.
2. § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 powyższego rozporządzenia jest zgodny z art. 64 ust. 3 konstytucji.
3. § 14 ust. 1 pkt 1 powyższego rozporządzenia jest zgodny z art. 64 ust. 2 konstytucji.
W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.
Art. 22 konstytucji określa formalne i materialne przesłanki ograniczenia wolności działalności gospodarczej. Wolność działalności gospodarczej musi, w państwie współczesnym, podlegać różnego rodzaju ograniczeniom. Wynika to chociażby z zaakcentowania w art. 20 konstytucji socjalnego charakteru gospodarki rynkowej.
Art. 22 formułuje jednak dwojakiego rodzaju ograniczenia. W płaszczyźnie materialnej wymaga, aby ograniczenia wolności gospodarczej znajdowały uzasadnienie w "ważnym interesie publicznym", a w płaszczyźnie formalnej - aby były wprowadzone "tylko w drodze ustawy".
Skarżący nie wykazał, że ograniczenia przewidziane w kwestionowanych przepisach rozporządzenia w sprawie podatku akcyzowego nie znajdują uzasadnienia w ważnym interesie publicznym. Domniemanie konstytucyjności przepisu nie zostało zatem obalone. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 19 grudnia 2001 r. w sprawie podatku akcyzowego są zgodne z art. 22 konstytucji.
Zdaniem Trybunału w myśl ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym Minister Finansów mógł w rozporządzeniu określić inną aniżeli przewidzianą w ustawie podstawę opodatkowania, jeżeli podatnikami są sprzedawcy wyrobów akcyzowych. Kwestionowany § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie podatku akcyzowego pozostaje w granicach upoważnienia zawartego w ustawie.
Skarżący w czasie, którego dotyczy skarga (rok 2002), był podatnikiem podatku akcyzowego na podstawie ustawy, a nie na podstawie rozporządzenia. Tym samym nie znajduje podstaw wysuwany zarzut dokonania ingerencji w prawo własności na innej podstawie, niż w drodze ustawy, a zatem naruszenie art. 64 ust. 3 konstytucji. Trybunał stwierdził, że § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów jest zgodny z art. 64 ust. 3 oraz art. 84 w związku z art. 2, art. 7, art. 92 ust. 1 i art. 217 konstytucji.
Zdaniem skarżącego określenie podstawy opodatkowania nie w ustawie, lecz w rozporządzeniu jest niezgodne z art. 217 konstytucji. Trybunał podkreślił, że § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów ustanowił zwolnienie z obowiązku podatkowego, który to obowiązek wynika z ustawy, nie zaś z rozporządzenia. Ustanawianie zwolnień z obowiązku podatkowego i zasad ich udzielania pozostaje w granicach swobody ustawodawcy.
Ustawa o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym określiła wysokość stawek podatkowych i zezwoliła na obniżenie tych stawek zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy. Wydane rozporządzenie jest zgodne z zasadami wyrażonymi w art. 92 konstytucji. Zostało wydane w celu wykonania ustawy i normuje materie określone w upoważnieniu zgodnie z przepisami ustawy. Rozporządzenie Ministra Finansów nie narusza zatem art. 217 konstytucji. Nie wkracza ono w sferę istotnych elementów stosunku podatkowego ustalonych w ustawie o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.
Wobec spełnienia przez ustawową regulację wymogów określonych w art. 217 konstytucji, dopuszczalne było ustawowe odesłanie do regulacji w drodze rozporządzenia szczegółowych kwestii związanych z podatkiem.
W przekonaniu Trybunału Konstytucyjnego § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie podatku akcyzowego jest zgodny z art. 84 w związku z art. 2, art. 7, art. 92 ust. 1 oraz art. 217 konstytucji.
Rozprawie przewodniczył sędzia TK Marian Grzybowski, a sprawozdawcą był prezes TK Bohdan Zdziennicki.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 listopada 2010 roku (Sygn. akt SK 23/07)
Zobacz także: