W ocenie Sądu Najwyższego ostateczny wyrok ETPC, w którym stwierdzono naruszenie prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez sąd, nie stanowi podstawy wznowienia postępowania cywilnego. Nie pozwala na to brak odpowiednich regulacji.
Wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich
Uchwała Sądu Najwyższego w tej materii była wydana w celu rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego z wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich: "Czy wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka stwierdzający naruszenie prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez sąd, gwarantowanego przez art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.), stanowi podstawę do żądania wznowienia postępowania z powodu jego nieważności (art. 401 pkt 2 k.p.c.) czy też stanowi on stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 417{1} § 2 zd. 1 k.c.) uzasadniające żądanie naprawienia szkody?".
Uchwała Sądu Najwyższego
Uzasadnienie Uchwały Sądu Najwyższego rozstrzygającej zagadnienie prawne w kwestii dopuszczalności wznowienia postępowania cywilnego po wyroku ETPC wskazuje, że skoro ustawodawca nie wprowadził do kodeksu postępowania cywilnego samoistnej podstawy wznowienia postępowania w postaci wydania przez Europejski Trybunał Człowieka wyroku stwierdzającego naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, a jednocześnie z Konwencji nie wynika bezwzględna konieczność wznowienia postępowania w razie wydania przez Trybunał takiego wyroku, gdyż ustawodawcom krajowym pozostawiono w tym zakresie swobodny wybór, to wznowienie postępowania cywilnego na tej podstawie nie jest dopuszczalne.
Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały w przedmiocie pytania, czy wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka stwierdzający naruszenie prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez sąd, gwarantowanego przez art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności stanowi stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia uzasadniającego naprawienie szkody z uwagi na brak stosownej podstawy prawnej do wydania rozstrzygnięcia.
Sąd Najwyższy wskazał także, że w konkretnych okolicznościach, niezależnie od treści wyroku Trybunału, może wystąpić postawa wznowienia postępowania przewidziana w art. 401 k.p.c. (ewentualnie w związku z art. 408 k.p.c.), jednak nawet jeżeli okoliczności te doprowadziły do uchybienia procesowego, które zostało "wytknięte" Polsce jako naruszenie art. 6 ust. Konwencji, podstawa wznowienia postępowania ma charakter autonomiczny i nie wynika z wydania przez Trybunał korzystnego dla skarżącego orzeczenia.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2010 roku (sygn. III CZP 16/10)
RO/źródło:RPO
Zobacz także: