Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócił się do Prezesa Krajowej Rady Notarialnej z wątpliwościami, czy praktyka notariuszy polegająca na żądaniu od zbywców spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, specjalnych zaświadczeń wystawianych przez spółdzielnię, znajduje uzasadnienie w przepisach prawa.
Na tle skarg kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich ujawnił się problem dotyczący żądania przez notariuszy od zbywców spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu zaświadczeń wystawionych przez spółdzielnię mieszkaniową potwierdzających fakt, że zbywcy służy spółdzielcze własnościowe prawo do zbywanego lokalu.
Skarżący się obywatele wskazują że w sytuacji, gdy nie są oni członkami spółdzielni, spółdzielnie mieszkaniowe odmawiają im wydawania zaświadczeń o treści żądanej przez notariuszy, co utrudnia im zbycie służącego im prawa, przy czym zbywcy z różnych względów nie są zainteresowani założeniem księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Zobacz: RPO w sprawie odpowiedzialności za zadłużenia czynszowe
Z kolei spółdzielnie mieszkaniowe w korespondencji prowadzonej z Rzecznikiem wskazują że przyczyną odmowy wystawiania zaświadczeń o treści żądanej przez notariuszy jest obawa przed odpowiedzialnością karną z art. 271 k.k. grożącą za poświadczenie niezgodnie z prawdą okoliczności mających znaczenie prawne.
Jak wskazuje RPO w obecnym stanie skuteczność zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nie zależy już od przyjęcia nabywcy w poczet członków spółdzielni, a zatem obrót wspomnianym prawem bez założonej księgi wieczystej pozostaje poza kontrolą spółdzielni.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich powstają wątpliwości, czy aktualnie praktyka notariuszy polegająca na żądaniu od zbywcy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu zaświadczeń wystawionych przez spółdzielnię mieszkaniową potwierdzających fakt, że zbywcy służy spółdzielcze własnościowe prawo do zbywanego lokalu, znajduje uzasadnienie w przepisach prawa.
Ponadto, ze względu na uchylanie się przez spółdzielnie mieszkaniowe od wystawiania żądanych przez notariuszy zaświadczeń, praktyka ta może utrudniać obrót spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu - uważa RPO.
Zobacz: RPO w sprawie ochrony wizerunku osób prywatnych
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich na uwagę zasługuje także argument podnoszony przez spółdzielnie mieszkaniowe, zgodnie z którym w sytuacji, gdy osoba zbywająca spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie jest członkiem spółdzielni, spółdzielnia dysponuje jedynie wypisem aktu notarialnego przesłanego jej przez notariusza, który sporządził umowę nabycia tego prawa przez aktualnego jego zbywcę. Oznacza to, że w przypadku osoby niebędącej członkiem spółdzielni, przy wystawieniu omawianego zaświadczenia spółdzielnia mieszkaniowa może opierać się jedynie na otrzymanym od notariusza wypisie aktu notarialnego, na mocy którego osoba ta nabyła zbywane aktualnie prawo.
RPO wydaje się zatem, że w sytuacji, gdy spółdzielnia mieszkaniowa, jak i zbywca spółdzielczego prawa do lokalu w jej zasobach dysponują tego samego rodzaju dokumentami czyli wypisem aktu notarialnego, żądanie przez notariuszy dostarczenia przez zbywcę zaświadczenia ze spółdzielni mieszkaniowej o przysługiwaniu mu zbywanego prawa nie znajduje uzasadnienia.
PS/źródło:RPO
Zobacz także:
RPO: Ustalanie wynagrodzenia mediatora powinno uwzględniać nakład pracy