Prawa jednostki jako priorytet w działalności demokratycznego państwa prawa-jako myśl przewodnia Konferencji dotyczącej Programu „Prawa człowieka a rozliczenie z przeszłością”

Wiosną 2007 roku Helsińska Fundacja Praw Człowieka (HFPC) rozpoczęła działalność Programu „Prawa człowieka a rozliczenie z przeszłością”. Podsumowanie rocznej działalności Programu było tematem zorganizowanej konferencji.

Niepokojące zmiany dotyczące szeroko rozumianych instrumentów służących rozliczeniom z przeszłością były powodem dla którego powstał Program. Celem jego działalności było stworzenie racjonalnych, rzetelnych standardów postępowania lustracyjnego , oraz udzielanie pomocy prawnej osobom pokrzywdzonym działaniem ustawy lustracyjnej .

Jak podkreślił adwokat Mikołaj Pietrzak- koordynator programu, demokratyczne państwo prawa musi stawiać prawa jednostki na pierwszym miejscu , a prawo powinno być tak skonstruowane żeby chronić obywatela przez arbitralną działalność państwa, a niestety Instytut Pamięci Narodowej (IPN), oraz postępowanie lustracyjne nie zostały skonstruowane w taki sposób. Mecenas Pietrzak podkreślił, iż działalność lustracyjna państwa od początku była monitorowana przez HFPC. Profesor Wiktor Osiatyński dodał, iż kwestia uczciwego rozliczenia z przeszłością jest bardzo ważna dla każdego obywatela , jednakże musi być ona tak przeprowadzana aby nie było żadnych nadużyć. Według niego ustawa lustracyjna naruszyła wiele konstytucyjnych wartości, takich jak domniemanie niewinności, prawo do sądu, prawo do prywatności, niezależność obywatela od państwa, wolność prasy i wiele innych zasad państwa prawnego.

Przewodnicząca Rady Fundacji Praw Człowieka Halina Bortnowska przedstawiła zaniepokojenie Komitetu wyrażone w stanowisku Komitetu Helsińskiego w Polsce odnośnie faktu, iż IPN publikuje opracowanie, którego współautorem jest aktualny Dyrektor biura Lustracyjnego IPN, dotyczące współpracy Lecha Wałęsy ze służbami bezpieczeństwa PRL. Sprawa ta była przedmiotem postępowania lustracyjnego i zakończona została prawomocnym wyrokiem Sądu Lustracyjnego 2000 r., stwierdzającym zgodność z prawdą oświadczenia lustracyjnego złożonego przez Lecha Wałęsę.

Anna Sergiej