Rządowa ustawa o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców, której głównym celem jest ochrona miejsc pracy została podpisana.
Ustawa o łagodzeniu skutków kryzysu to część pakietu antykryzysowego, przygotowanego przez rząd, pracodawców i związkowców. Ma ona pomóc przedsiębiorcom i pracownikom przetrwać problemy finansowe związane z kryzysem gospodarczym.
Bezpośrednią pomocą finansową może zostać objętych prawie 250 tys. osób zatrudnionych u przedsiębiorców, którzy mają przejściowe trudności finansowe. Z tej grupy ponad 50 tys. osób będzie mogło skorzystać ze szkoleń lub studiów podyplomowych, które zostaną dofinansowane przez państwo do 80 proc. opłaty za naukę.
Wydłużenie okresu rozliczeniowego
Obecnie okres rozliczeniowy czasu pracy wynosi cztery miesiące. Ustawa wprowadza możliwość wydłużenia go maksymalnie do 12 miesięcy, co pozwoli bardziej elastycznie gospodarować czasem pracy pracowników. Okresy dłuższej pracy będą równoważone okresami pracy krótszej lub dniami wolnymi od pracy – jednak w ramach wymiaru czasu pracy, obowiązującego danego pracownika, zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy. Podczas stosowania wydłużonego okresu rozliczeniowego czasu pracy, miesięczne wynagrodzenie pracownika nie będzie mogło być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Rozwiązania te muszą być uzgodnione w układzie zbiorowym lub w porozumieniu.
Elastyczny czas pracy
Stosowanie przez przedsiębiorcę różnych godzin rozpoczynania i kończenia pracy przez pracowników pozwolą firmie dostosować czas pracy pracowników do aktualnych potrzeb przedsiębiorstwa. Pracodawca będzie wyznaczał tylko okres, w którym pracownik powinien rozpocząć i zakończyć pracę, a nie konkretne godziny początku i końca pracy podwładnego. Będzie się to odbywać przy założeniu, że ponowna praca w tej samej dobie nie będzie traktowana jak praca w godzinach nadliczbowych. Co ważne, wykonywanie pracy w tym rozkładzie nie może naruszać prawa pracownika do dobowego (11-godzinnego) i tygodniowego (35-godzinnego) odpoczynku.
Indywidualny czas pracy będzie mógł być także stosowany na wniosek pracownika, który opiekuje się dzieckiem w wieku do 14 roku życia lub członkiem rodziny, wymagającym osobistej opieki pracownika ze względu na stan zdrowia.
Ograniczenia w stosowaniu umów na czas określony
Ustawa wprowadza ograniczenia w zatrudnianiu tego samego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony. Pracodawca będzie mógł zawierać ten rodzaj umowy przez okres nie dłuższy niż 24 miesiące. Kolejną umową o pracę na czas określony byłaby umowa zawarta przed upływem 3 miesięcy od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę zawartej na czas określony. Zmianie ulegają też zasady automatycznego przechodzenia umów na czas określony w umowy na czas nieokreślony. Dotychczas automatyczne przejście na czas nieokreślony następowało przy podpisywaniu trzeciej umowy z tą samą osobą. Teraz liczony będzie łączny czas przepracowany na umowach terminowych - jeśli ten okres przekroczy 24 miesiące, to umowy na czas określony przekształcą się na czas nieokreślony.
Co może zrobić pracodawca w przejściowych trudnościach finansowych
Może obniżyć pracownikom wymiar czasu pracy z proporcjonalnym obniżeniem wynagrodzenia za pracę – bez konieczności dokonywania wypowiedzenia zmieniającego. Obniżenie wymiaru czasu pracy nie będzie mogło być stosowane dłużej niż przez 6 miesięcy, zaś wymiar czasu pracy nie będzie mógł być niższy niż ½ pełnego wymiaru czasu pracy.
Może też skorzystać z tzw. przestoju ekonomicznego, czyli niewykonywania pracy przez pracownika pozostającego jednak w gotowości do niej. Rozwiązanie to będzie można stosować łącznie przez 6 miesięcy. W tym przypadku pracownicy otrzymają pensję co najmniej na poziomie minimalnego wynagrodzenia, czyli 1276 zł, a od 2010 r. 1317 zł. Państwo pokryje pracodawcy z tej kwoty równowartość do 100 proc. zasiłku dla bezrobotnych w 2009 r., czyli brutto 575 zł.
Dopłaty dla firm
W sytuacji, gdy pracodawca obniży podwładnemu wymiar czasu pracy oraz wynagrodzenie, różnica będzie mogła zostać pokryta częściowo przez dopłaty z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Po podpisaniu przez przedsiębiorcę odpowiedniej umowy z FGŚP, pracownik otrzyma połowę pensji z firmy i dopłatę z Funduszu. Dopłata odpowiadać będzie wysokości zasiłku dla bezrobotnych. Cała pensja nie może być niższa niż płaca minimalna. Pomoc będzie wypłacana maksymalnie przez 6 miesięcy.
Państwo chroni pracowników
Szczególną ochroną zostaną objęci pracownicy w okresach pobierania świadczeń związanych z obniżonym wymiarem czasu pracy, a także przestojem ekonomicznym oraz w okresie pobierania stypendium i odbywania szkoleń. Ochrona taka obejmowałaby również czas przypadający bezpośrednio po pobieraniu takich świadczeń lub stypendium – nie dłużej niż przez łączny okres 6 miesięcy. Polegać będzie na zakazie wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika. Ustawa wprowadza także możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodu wpłat na zakładowy fundusz szkoleniowy. Warunkiem jest wykorzystanie pieniędzy z funduszu w roku podatkowym, w którym zostały zgromadzone, lub najpóźniej w roku następnym.
Bezpłatne szkolenia
Gdy firmie spadnie ilość zamówień, a co za tym idzie – ilość obowiązków nakładanych na podwładnych, pracodawca będzie mógł przenieść wszystkich na pół etatu. Aby uniknąć wysyłania pracowników do domu na większą część dnia, w firmach zostanie uruchomiony zakładowy fundusz szkoleniowy. Dzięki temu pracownicy będą mogli zostać w pracy i brać udział w szkoleniach. Za okres szkoleniowy będą mogli otrzymać stypendium w wysokości zasiłku dla bezrobotnych oraz podnosić swoje kwalifikacje zawodowe. Szkolenia będą finansowane z Funduszu Pracy.
Szybsza realizacja roszczeń pracowniczych
Ustawa zmienia przepisy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Pracownicy nie będą musieli czekać na decyzję sądu w sprawie upadłości pracodawcy. Zaliczka z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w wysokości nie wyższej niż minimalne wynagrodzenie, będzie wypłacana już po złożeniu do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości. Pieniądze będą przekazywane bezpośrednio pracownikom
KPRM/AS
Zobacz także: