„Instytucja polskiego ombudsmana i możliwości jego działania oraz funkcjonowania w praktyce.” Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynął wspólny wniosek p. Aleksandry Bąkowskiej reprezentowanej pro bono przez adw. Marzannę Sobaniec z kancelarii Magnusson oraz Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka dotyczący dyskryminacji w dostępie do służb mundurowych.

We wniosku do RPO zwrócono się o wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego celem zbadania zgodności z Konstytucją przepisów prowadzących do eliminowania ze służb mundurowych nosicieli antygenu HBs.



Antygen HBs



Wykrycie antygenu HBs jest dowodem przebytego zakażenia pacjenta wirusem zapalenia wątroby typu B. Jednak stwierdzenie jego obecności we krwi nie oznacza automatycznie, iż dana osoba jest nosicielem wirusa zapalenia wątroby typu B, ale jedynie to, że miała z nim kontakt. Wobec nosicieli nie stosuje się leczenia przeciwwirusowego, lecz jedynie zaleca się regularne wizyty u lekarza. Zdarzają się wreszcie przypadki zaniku antygenu co oznacza całkowite wyleczenie. Nosicielstwo antygenu HBs nie jest co do zasady przeszkodą do wykonywania zawodu lekarza lub pielęgniarki.



Decyzja Komisji Lekarskiej



Sprawa, w której o interwencję poproszono RPO dotyczy Aleksandry Bąkowskiej, która od wiosny 2008 r. starała się o przyjęcie do służby w Straży Granicznej. Przeszła pozytywnie wieloetapowy proces rekrutacji. W styczniu 2009 r. Rejonowa Komisja Lekarska MSWiA przy Nadwiślańskim Oddziale Straży Granicznej stwierdzając w jej krwi obecność antygenu HBs, na podstawie § 44 pkt 9 Załącznika nr 2 do Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z 9 lipca 1991 r. wydała orzeczenie, uznające ją za niezdolną do służby w Straży Granicznej. W lutym 2009 r. Okręgowa Komisja Lekarska MSWiA podtrzymała orzeczenie stwierdzając, iż jest ono pod względem formalnym i merytorycznym zgodne z obowiązującymi przepisami.



Automatyczna dyskwalifikacja



Zdolność fizyczną i psychiczną kandydatów do służby w Straży Granicznej badają komisje lekarskie podległe MSWiA. Tryb ich postępowania określa Rozporządzenie MSW z 9 lipca 1991 r. w sprawie właściwości i trybu postępowania komisji lekarskich podległych MSW. Wykaz chorób i ułomności jest ujęty w Załączniku nr 2 do ww. rozporządzenia. § 44 pkt 9 stanowi, iż w przypadku stwierdzenia obecności antygenu we krwi kandydata do służby lub służby kandydackiej przewiduje się jego automatyczną dyskwalifikację poprzez przyznanie kategorii “N” (niezdolny do służby). Natomiast wykrycie antygenu u czynnego funkcjonariusza obliguje komisję do przyznania kategorii “C” (częściowo niezdolny do służby), co wiąże się z koniecznością zmiany dotychczasowego stanowiska.



Opisane rozwiązanie jest sprzeczne z rozumowaniem Trybunału Konstytucyjnego wyrażonym w wyroku z listopada 2009 r. (sygn. P 61/08), gdzie podważono konstytucyjność automatycznego zwalniania ze służby w Policji nosicieli wirusa HIV.



























RPO/AS