Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Irena Lipowicz wystąpiła do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie przepisów odmawiających udziału obrońcy w czynności przesłuchania osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia na etapie czynności wyjaśniających.
Rzecznik podważa konstytucyjność art. 4 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2008 r. nr 133, poz. 848 z późn. zm.) – w zakresie, w jakim przepis ten pomija prawo do korzystania z obrońcy na etapie prowadzenia czynności wyjaśniających przez osoby, co do których istnieją uzasadnione podstawy do sporządzenia przeciwko nim wniosku o ukaranie – z art. 2 i art. 42 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP oraz z art. 6 ust. 3 lit. C Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (Dz.U z 1993 r. nr 61, poz. 284 z późn. zm.).
RPO podkreśla, że zgodnie z art. 4 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia „obwinionemu przysługuje prawo do obrony, w tym do korzystania z pomocy jednego obrońcy, o czym należy go pouczyć". Z kolei obwinionym jest osoba, przeciwko której wniesiono wniosek o ukaranie w sprawie o wykroczenie (art. 20 § 1 k.p.w.).
Organy prowadzące czynności wyjaśniające,interpretują powyższe przepisy w taki sposób, że obrońca może być ustanowiony dopiero po skierowaniu do sądu wniosku o ukaranie. W związku z powyższym, jak zauważa Rzecznik, prawo do obrony w postępowaniach w sprawach o wykroczenia jest realizowane dopiero na etapie postępowania sądowego.
Tymczasem, jak podkreśla RPO w swoim wniosku,w myśl art. 42 ust. 2 Konstytucji RP: "Każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu".
Dalej wskazuje, iż różnicowanie „podejrzanych" - na wstępnym etapie postępowania - ze względu na okoliczność, że przedmiotem sprawy jest wykroczenie, a nie przestępstwo, w świetle standardów konstytucyjnych jest niedopuszczalne, co świadczy, że pominięcie legislacyjne w art. 4 k.p.w. narusza zasadę równości z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.
PS/źródło:RPO
Zobacz także: