• NOWE PRAWO Zmieniają się zasady organizacji sądów powszechnych • Adwokaci i radcowie prawni będą musieli stać w kolejkach • Prezesi sądów będą mogli zarządzać pracę na dwie zmiany

Minister sprawiedliwości ZBIGNIEW ZIOBRO zrównał prawa wszystkich interesantów w sądach Wszyscy interesanci w sekretariatach sądów przyjmowani będą w kolejności zgłaszania się. Oznacza to zrównanie adwokatów i radców prawnych z innymi osobami – klientami sądów powszechnych. Wynika to z wchodzącego dziś w życie rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie regulaminu urzędowania sądów powszechnych. Zmienia ono także zasady funkcjonowania sądów pod względem organizacyjnym, administracyjnym i proceduralnym.

Zerwanie z tradycją

Nowe przepisy budzą emocje przede wszystkim adwokatów i radców prawnych. Dotychczas mieli oni pierwszeństwo w przeglądaniu akt i składaniu dokumentów w sekretariatach. Rozporządzenie budzi ich zdecydowany sprzeciw. Uważają, że korzyści dla pozostałych interesantów, płynące z nowej regulacji, będą nikłe i nieporównywalne z utrudnieniami, jakie czekają pełnomocników. – Adwokaci i radcowie prawni wykonują w sądach swoją pracę na rzecz wielu klientów. Możliwość wejścia poza kolejką do sekretariatów nie stanowi więc żadnego nieuzasadnionego przywileju, a jest podyktowane jedynie względami praktycznymi – uważa Ewa Frieze, radca prawny w kancelarii Grynhoff, Woźny i Wspólnicy. Prawnicy podkreślają też, że profesjonalni pełnomocnicy szybciej i sprawniej radzą sobie z przeglądaniem akt i załatwianiem spraw w sekretariatach. – Strony postępowania z przyczyn obiektywnych często muszą korzystać z pomocy pracowników sekretariatów, co znacznie wydłuża czas ich obsługi – wskazuje Anna Kozanecka, radca prawny w kancelarii Chałas i Wspólnicy. Ministerstwo Sprawiedliwości tłumaczy takie zmiany obowiązującą zasadą równości. – W konsekwencji jednak, adwokaci i radcowie – choć są częścią wymiaru sprawiedliwości i jemu też służą – zmuszeni będą do poświęcania swojego czasu na oczekiwanie w kolejkach, zamiast zająć się samą sprawą – replikuje Tomasz Zbiegień, radca prawny w kancelarii Chadbourne & Parke. Prawnicy mają nadzieję, że ich sprzymierzeńcami w tej sytuacji staną się prezesi sądów. – To właśnie prezesi, w zakresie administracji sądowej, określonej przepisami par. 32 ust. 1 rozporządzenia, mają pozostawione kompetencje ustalania właściwej organizacji pracy sądów, a także przyjmowania interesantów. Dlatego też należy sądzić, że samorządy zawodowe wystąpią do prezesów sądów o utrzymanie dotychczasowego stanu rzeczy i ich wniosek spotka się z ich przychylnością – sugeruje Tomasz Zbiegień.

Więcej nowych przepisów

Rozporządzenie wprowadza też zmiany związane z czynnościami w sprawach karnych rozpoznawanych w postępowaniu przyśpieszonym, czyli przez tzw. sądy 24-godzinne. W dni robocze, soboty oraz dni wolne od pracy sądy rejonowe będą działały od godziny 8.00 do 20.00 (w sądach o limicie etatów sędziowskich powyżej 35) oraz od 8.00 do 16.00 w pozostałych sądach. W przypadku konieczności opanowania wpływu spraw podlegających rozpoznaniu w postępowaniu przyspieszonym prezes sądu rejonowego będzie mógł zarządzić odpowiednio dłuższe godziny urzędowania. W sądzie o limicie etatów sędziowskich powyżej 50 może nawet postanowić o całodobowym rozpoznawaniu tych spraw. Wprowadzone zostały też popołudniowe godziny przyjęć interesantów. Prezes sądu będzie mógł ustalić pracę sędziów w systemie dwuzmianowym. Kasy sądów czynne mają być odpowiednio do godzin urzędowania sądu.

Przydział nowych spraw

Nowe rozwiązania dotyczą także sposobu przydzielania akt sędziom. Przewodniczący wydziału otrzymał kompetencje decydowania w pewnym zakresie o rozdziale spraw. Sposób podziału przyjęty przez przewodniczącego nie może być jednak sprzeczny z zasadą wynikającą z prawa o ustroju sądów powszechnych, która stanowi, że kolegium sądu okręgowego, na wniosek prezesa, ustala podział czynności w sądzie, określa zasady zastępstw sędziów i referendarzy, a także zasady przydziału spraw poszczególnym sędziom oraz referendarzom.